حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 204

فصل پنجم اجتهادات و پندارها

ارزیابی قراءت قراء

اگر حالت عمومی قراء و کسانی را که به امور مربوط به قرآن پرداخته‌اند در نظر بگیریم در می‌یابیم که آنان در نقل نص آیات قرآن و رسم الخط آن از خطا ایمن نبوده و اشتباهات فاحشی مرتکب شده‌اند. بسیاری از بزرگان ادبیات عرب، قراآت قراء را خطا شمرده و آنان را به ضعف عربیت متهم داشته‌اند. و به بسیاری از قراآت آنها حمله کرده آنها را مخالف قواعد عربی دانسته‌اند «1» بعضی از ادباء تا آن جا پیش می‌روند که می‌گویند:

«... ابو عثمان بن جنّی در دو کتاب خود، «الخصائص» و «مصنف». تمام قراء را به کم درایتی توصیف می‌کند و آنان را به سهو و غلط نسبت می‌دهد؛ زیرا که در هنگام شک و تردید هیچ مقیاس و معیاری ندارند. «2»

و قراء- هنگام بحث از بعضی قراآت- می‌گوید: شاید این قراءت از توهمات قراء باشد؛ زیرا کمتر کسی از قراء از این گونه توهمات ایمن مانده است «3».

و یا ابن قتیبه می‌گوید: «... همچنین است لحن و اشتباه اصحاب لحن از قراء متأخر که قراءت آنان بر کتاب، حجت نمی‌باشد؛ زیرا از گذشته دور، مردم قرآن را به لغات و لهجه‌های خود قراءت می‌کردند. و مردم از بلاد مختلف که لهجه‌شان عربی نبود (1) برای مثال رک: التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 36 و 37.