حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 208

4- یکی از متقدمین- می‌گویند حسن بصری بوده- چنین می‌خواند: «و ما تنزّلت به (الشیاطون)» «1» به گمان این که شیطان با «واو» و «نون» جمع بسته می‌شود «2».

5- ابن عامر می‌خواند: «و کذلک زین للمشرکین قتل اولادهم شرکاؤهم» «3» به رفع قتل نصب اولاد و جرّ شرکاء. او «قتل» را به «شرکاء» اضافه می‌کرد و میان آنها فاصله‌ای می‌انداخت بدون این که این میان ظرفی قرار گیرد.

ابن قتیبه می‌گوید: «اگر قراءت ابن عامر، به ضرورت شعری در میان شعری می‌آمد مردود واقع می‌گشت. همان طور که این مصراع رد شده است. «زجّ القلوص ابی مزاده» چه برسد به نثر که هیچ توجیهی ندارد. و بخصوص نثر قرآن که نظم کلام آن معجزه است و زیبایی بیان آن معترف به همگان می‌باشد؟!.

علت این که ابن عامر به چنین قرائتی پرداخته است نگارش «شرکائهم» با «یاء» در بعضی مصاحف بوده است «4».

6- زمخشری بر قراءت ابو عمرو: «فیغفر لمن یشاء» «5» با ادغام «راء» در «لام» تعلیقی بدین گونه دارد: فیغفر و یعذّب مجزوم هم خوانده شده‌اند به عنوان عطف بر جواب شرط.

هر دو مرفوع هم خوانده شده‌اند: فیغفر و یعذّب. اگر پرسش کنید چگونه با جزم خوانده می‌شود؟! در پاسخ می‌گوئیم: «راء» را إظهار می‌کنند و «باء» را ادغام می‌کنند. اما ادغام کننده «راء» در «لام» مرتکب خطای فاحشی شده است. کسی هم که این قراءت را به ابو عمرو نسبت می‌دهد دو خطا مرتکب شده است. چون که این قراءت غلط را به (1) سوره شعراء، آیه 210.

(2) کشاف، ج 3، ص 239. التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 38 و 39 به نقل از: کشاف. القراآت الشاذه، ص 108. البحر المحیط، ج 7، ص 46. در این کتاب آمده است: ابو حاتم گفت این غلط از اوست یا علیه او می‌باشد. نحاس می‌گوید: این به نظر تمام نحویین غلط می‌باشد. در این کتاب و کشاف: فراء می‌گوید: شیخ دچار اشتباه شده گمان کرده «نون» است که دو هجاء دارد.
(3) سوره انعام، آیه 137.
(4) کشاف، ج 2، ص 70 و رک: تاریخ القرآن/ آبیاری، ص 144 و 145. و الکشف، ج 1، ص 453 و 454.
(5) سوره بقره، آیه 284.