حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 221

همچنین در سوره اعلی: صُحُفِ إِبْراهِیمَ خوانده است.

و در باقی موارد «ابراهیم» را با یاء به صورت معمول خوانده است «1».

14- آیه شریفه: یُضاعَفْ لَهَا الْعَذابُ ضِعْفَیْنِ «2» ابو عمرو می‌خواند: «یضعّف لها العذاب» به تشدید «عین» با یاء و نائب فاعل بودن عذاب. وی در توجیه قراءت خود می‌گفت: تنها این کلمه را با تشدید خوانده‌ام آنهم بخاطر ما بعد آن: «ضعفین».

اما ابن عامر و ابن کثیر: «نضعّف»- متکلم و معلوم- با نصب عذاب بنابر مفعولیت و فاعل بودن «اللّه» قراءت می‌کردند. نافع و اهل کوفه قراءت می‌کردند:

«یضاعف ...» «3».

15- ابو عمرو، ابن کثیر، ابن عامر و ابو بکر قراءت می‌کردند: «فنا داها (من) تحتها الّا تحزنی» «4» یعنی کسی که زیر پای مریم بود او را مورد خطاب قرار داد. و به تعبیر دیگر عیسی مریم را مخاطب قرار داد. دلیل این قراءت، روایتی است منقول از ابی بن کعب که گفت: کسی که با مریم سخن گفت همان جنینی بود که در شکم داشت.

اما دیگران: من تحتها- با کسر میم و تاء- خوانده‌اند. یعنی جبرئیل مریم را مخاطب قرار داد. دلیل این قراءت روایت ابن عباس است که گفت: «من تحتها» یعنی جبرئیل. و عیسی سخن نگفت تا وقتی که مریم وی را به نزد قوم خود برد. و عیسی در آن هنگام آغاز به سخن کرد.

دیگران از جمله حسن بصری گفته‌اند: «من تحتها» یعنی عیسی مریم را مخاطب قرار داد. لیکن کسر «من» اعم از عیسی و جبرئیل است. و احتمال این که منادی عیسی باشد یا جبرئیل هر دو وجود دارد «5».

سخن آخرمان‌

کسی که با دقت به تصفح کتب قراآت، خصوصا دو کتاب: حجة القراآت (حدود (1) همان مدرک، ص 113. و 114.

(2) سوره احزاب، آیه 30.
(3) حجة القراآت، ص 575. و الکشف، ج 2، ص 198.
(4) سوره مریم، آیه 24.
(5) حجة القراآت، ص 441 و 443. و الکشف، ج 1، ص 86 و 87.