حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 226

قراء در زمان ما

بد نیست در این جا سخن ابن قتیبه را درباره یکی از قراء سبعه- حمزة بن حبیب زیّات- نقل کنیم:

«... به اضافه مخالفت با مذاهب بیانی عرب و افراط در مد، همزه، اشباع، زیاده روی در «اضجاع» و ادغام و دشوار کردن تعلیم قرآن بر متعلمین و سخت کردن آنچه را که خداوند آسان کرده بود با همه اینها، وی مردم عوام و ساده لوح را فریب داده بود به این دلیل که قراءت وی دشوار است. نقل می‌کنند: حمزه هنگام قراءت فک‌هایش متورم شده از هم جدا می‌شد، رگهای گردنش کلفت می‌گشت و مرتب عرق می‌ریخت. و این بندگان خدا و ساده لوحان، این قراءت را فضیلت می‌دانستند و وی را ماهر در کار قراءت می‌پنداشتند.

هر چند که نه پیامبر چنین قراءت می‌کرد نه نیکان سلف و نه تابعین آنها و آگاهان و عالمین به قراءت بلکه قراءت آنان آسان بود «1».» ای کاش ابن قتیبه با ما بود و نگاهی به قراء معاصر می‌انداخت و مصادیق حمزة بن حبیب را یک به یک به شماره در می‌آورد مانند: عبد الباسط محمد عبد الصمد، مصطفی اسماعیل و مانند آنها و می‌دید همان طور که عوام آن روز فریب قراءت حمزه و دیگران را می‌خوردند امروز هم فریب عبد الباسط و هم پالکی‌هایش را می‌خورند. واقع مطلب همانطور که ابن قتیبه هم گفت- قراءت پیامبر- ص- ائمه- علیهم السلام- نیکان سلف و آگاهان به قراءت سهل و ساده بود و از این پیچیدگیها و دشواریها بدور بود. (1) التمهید فی علوم القرآن، ج 2، ص 38. به نقل از: تأویل مشکل القرآن/ ابن قتیبه، ص 58- 63.