حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 284

قرآن را برای ما به یادگار گذاشته است و حافظان قرآن به صدها و هزارها نفر می‌رسید.

آیا پیامبر (ص) قرآن را فراموش می‌کند؟!

از عایشه منقول است که گفت: روزی پیامبر- ص- شنید شخصی در مسجد، قرآن می‌خواند فرمود: خداوند این شخص را رحمت کند که مرا به یاد فلان آیه از فلان سوره انداخت ... و در نقل دیگری: مرا به یاد فلان آیه از فلان سوره انداخت که فراموش کرده بودم «1».

همچنین در روایت دیگری این قضیه نقل می‌گردد: پیامبر اکرم- ص- در نماز، سوره مؤمنین را می‌خواند آیه‌ای را جا انداخت و بعد از فراغت از نماز فرمود: آیا «ابی» در میان شما نبود؟.

أبی گفت چرا یا رسول اللّه پیامبر به او گفت: چرا مرا به یاد آن آیه نینداختی؟.

ابی گفت: گمان کردم آن آیه نسخ شده است.

حضرت فرمود: اگر نسخ شده بود به شما خبر می‌دادم «2».

لیکن درباره این روایت آخری باید گفت که مضمون آن درست نیست و به فرض صحت مدعی امکان فراموش کردن برخی از آیات توسط پیامبر اکرم (ص) است نه اینکه واقعا فراموش کرده باشد.

اما اینکه چرا این روایت را نادرست می‌دانیم به دلایل زیر بر می‌گردد.

اولا: امکان ندارد پیامبر قرآن را پس از وعده الهی: سَنُقْرِئُکَ فَلا تَنْسی إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ «3» فراموش کند. و «إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ» در این آیه و موارد مشابه برای بیان عمومیت قدرت الهی است. خداوند می‌خواهد بگوید این عدم انساء کرامت و تفضلی است که با خواست و اراده الهی منطبق است. و هیچ نیروی خارجی و بیرون از اراده خداوندی باعث نسیان یا عدم نسیان نمی‌گردد؛ زیرا خداوند بر همه چیز قاهر است و حکمت او باعث عدم نسیان (1) صحیح بخاری، ج 3، ص 150. و ج 2، ص 67. مسند احمد، ج 6، ص 62 و 138. و به نقل از:

صحیح مسلم و سنن ابو داوود، ج 2، ص 31. و کنز العمال، ج 1، ص 538 به نقل از: احمد، ابو داوود، بخاری و مسلم.