حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 288

پیامبر اکرم- ص- جمع آوری کرده بودند رجوع کند و صحت و سقم مطلب را دریابد و مطمئن گردد که معوذتین جزء قرآن می‌باشند یا خیر. بهر حال ادعای باقلانی دلیلی به همراه ندارد و یک احتمال صرف است. اگر چه صرف احتمال در این باب کفایت می‌کند.

ثالثا: مورخین نقل می‌کنند که: عاصم قراءت «معوذتین» را از زرّ بن حبیش فرا گرفت. و او هم قراءت خود را از ابن مسعود نقل می‌کند. همچنین گفته‌اند که: این قراءت صحیح است و نقل آن از ابن مسعود درست می‌باشد «1».

رابعا: از سفیان بن عیینة از عبده و عاصم از زرّ منقول است که گفت: به أبی بن کعب گفتم: برادرت (ابن مسعود معوذتین را از مصحف پاک می‌کند. وی انکار نکرد.

به سفیان گفتند: مقصودت ابن مسعود است؟! گفت: بلی. و معوذتین در مصحف ابن مسعود نبود وی می‌دید پیامبر اکرم حسنین- علیهما السلام- را با این دو سوره «تعویذ» می‌بست. و نشنید که پیامبر این دو سوره را در نماز بخواند، لذا پنداشت این دو، تعویذ می‌باشند. و بر گمان خود اصرار ورزید. لیکن دیگران به قرآن بودن این دو سوره قطع حاصل کرده آن دو را در مصحف جای دادند «2» ابن قتیبه نیز چنین نظری دارد «3».

نقل بالا دلیل آن است که ابن مسعود در این زمینه دچار اشتباه شده است، و چه بسا که پس از آشکار شدن مطلب به حقیقت برگشته باشد و عاصم قراءت خود را از این دو سوره از ابن مسعود گرفته باشد و این عینا اعتقاد زرقانی و دیگران درباره ابن مسعود است، آنان می‌گویند: ابن مسعود در آغاز کار، قرآن بودن «معوذتین» را منکر بود و بعد که نقل متواتر و اجماعی این دو سوره را دید و حقیقت امر بر وی منکشف گردید به قرآن بودن آنها ایمان آورد و در رأس ایمان آورندگان قرار گرفت «4».

اما این ادعا که این دو سوره در مصحف ابن مسعود نبوده‌اند با روایت ذیل مغایر است که: ابن مسعود معوذتین را به عنوان دو تعویذ- که جبرئیل آنها را با خود فرود آورده بود- (1) برهان زرکشی، ج 2، ص 128. شرح الشفاء/ قاری، ج 2، ص 315. الاتقان، ج 1، ص 79. فواتح الرحموت در حاشیه المستصفی، ج 2، ص 9. مناهل العرفان، ج 1، ص 269. و المحلی، ج 1، ص 13.

(2) مسند احمد، ج 5، ص 130.
(3) الجامع لاحکام القرآن، ج 20، ص 251. و الاتقان، ج 1، ص 80.
(4) مناهل العرفان، ج 1، ص 269. و شرح الشفاء/ ملا علی قاری، ج 2، ص 315.