حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 289

در مصحف خود نوشته بود «1» مگر این که گفته شود معوذتین در مصحف ابن مسعود به شکل مجزی و متمایزی نوشته شده بودند تا آن که با آیات قرآن تفاوت داشته باشند.

تکفیر منکرین معوذتین‌

در مقابل ادعای ابن مسعود و مانند آن، ادعای یزید بن هارون قرار دارد که می‌گوید:

معوذتین مانند «بقره» و «آل عمران» می‌باشند و هر که گمان برده است که معوذتین از قرآن نیستند به خداوند بزرگ کفر ورزیده است «2» به او گفتند: درباره ادعای ابن مسعود چه می‌گویی؟ یزید گفت: مسلمانان اتفاق دارند بر آن که ابن مسعود قبل از جمع و حفظ تمام قرآن درگذشت «3». البته ادعای اجماع و اتفاق در این مورد حق کشی درباره ابن مسعود است و این مطلب با مراجعه به روایات قبل آشکار می‌گردد.

تلاش ناموفق‌

کسانی در صدد برآمده‌اند کار ابن مسعود را بدین گونه توجیه کنند که بگویند: ابن مسعود چون کاملا سوره‌های «معوذتین» را از حفظ داشت و احتمال فراموشی آنها را نمی‌داد لذا آنها را در مصحف ننوشت همانطور که سوره حمد را ننوشته بود و مطمئن بود هرگز آنها را فراموش نخواهد کرد. به این توجیه چنین پاسخ داده‌اند که: ابن مسعود سوره‌های: توحید، کوثر، و نصر را در مصحف خود نوشته بود در حالی که یقینا آنها را از حفظ داشت و ترسی از فراموش کردن آنها نداشت «4».

لیکن ما می‌گوییم به فرض که ابن مسعود به خاطر یک شبهه نادرست از نوشتن «معوذتین» خودداری کرد هیچ لطمه‌ای به قرآن نمی‌زند چون مصحف ابن مسعود یک مصحف شخصی است. به خصوص ادعای اجماع و اتفاق نظر درباره قرآن بودن (1) البحر الزخار، ج 2، ص 249. و جواهر الاخبار و الآثار، در حاشیه البحر الزخار.

(2) نووی در «شرح المهذب» می‌گوید: مسلمانان بر این مطلب اجماع دارند. رک: شرح الشفاء قاری، ج 2، ص 315. و المحلی، ج 1، ص 13.
(3) الجامع لاحکام القرآن، ج 1، ص 53.
(4) الجامع لاحکام القرآن، ج 20، ص 251.