حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 48

مقدار نیفزایید» «1».

19- «هر وقت پیامبر اکرم- ص- قرآن را ختم می‌نمودند پنج آیه از اوّل قرآن تلاوت می‌کردند» «2» لازمه این روایت آن است که: قرآن مجموع بود و اوّل و آخر آن معین شده بود.

20- «هنگامی که ابن عباس نزد «ابی» قرآن را قراءت و ختم کرد ابی به او گفت: سوره حمد و پنج آیه از سوره بقره را بخوان وقتی که من نزد پیامبر- ص- قرآن را ختم کردم این دستور را به من داد «3»».

مفاد حدیث آن است که قرآن در زمان پیامبر- ص- جمع آوری شده و اوّل و آخر آن معروف و شناخته شده بود.

21- طبرسی می‌گوید: «... عده‌ای از صحابه مانند: عبد اللّه بن مسعود، ابیّ بن کعب، و غیر آن دو، بارها قرآن را نزد پیامبر ختم کردند «4»».

22- «پیامبر- ص- هر وقت قرآن را ختم می‌کرد ایستاده دعا می‌نمود «5»».

نمونه‌های ذکر شده به عنوان مؤید بودند و ما دلایل خود را مختصرا درباره جمع بودن قرآن در زمان پیامبر اکرم- ص- خواهیم آورد. البته دست یافتن به همه مصادر و منابع در این مختصر امکان پذیر نیست اما «ما لا یدرک کله لا یترک کله»:

آب دریا را اگر نتوان کشید هم بقدر تشنگی باید چشید.

شواهد و دلایل‌

اثبات مقصود ما نیاز به طرح چند مطلب دارد:

دلیل اوّل: «حکمت بالغه».

«قرآن» حجت خدا بر مردم و مقوّم احکام و فرائض است. و قیام و استمرار دعوت دین به آن است. حال اگر پیامبر قرآن را پراکنده می‌گذاشت و جمع نمی‌کرد، حدود آن (1) همان مدرک، ص 470 و 471. به نقل از: ابی داوود.

(2) نوادر الاصول، ص 334 و 335.
(3) النشر، ج 2، ص 441 و 440 به طرق و الفاظ گوناگون.
(4) مجمع البیان، ج 1، ص 15 و مانند آن. اظهار الحق ج 2، ص 90.
(5) النشر، ج 2، ص 464 و 465.