حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 77

(توبه) پس از جمع قرآن، این مصحف نزد ابو بکر باقی ماند تا آن که درگذشت بعد از آن، قرآن در اختیار عمر بود تا آن که وی نیز مرد. سپس به حفصه دختر عمر منتقل شد «1».

ما و این روایت‌

آنچه در فصل سابق بیان کردیم برای اثبات عدم صحت این روایت و روایاتی مانند آن کافی است. زیرا که جمع آوری قرآن در زمان پیامبر اکرم- ص- تمام شد و حضرت، کتّاب مخصوصی برای تدوین قرآن تعیین کرده بود، و شخصا بر کار این مؤلفین و کاتبان- همانطور که زید برای ما نقل می‌کند- اشراف داشت و مؤلفان قرآن را از رقاع جمع آوری می‌کردند. همچنین در اختیار صحابه مصاحف زیادی بود و پیامبر- ص- تشویق به احترام و قراءت قرآن از رو می‌نمود. اصحاب هم آنچه از قرآن نزدشان بود مرتبا بر حضرتش عرضه می‌داشتند. و عده زیادی از صحابه، قرآن را در عهد پیامبر- ص- جمع آوری کردند. و مطالب دیگری که مجال تکرار آنها نیست.

بنابراین قرآن بر استخوان فک، شانه و غیره پراکنده نبوده است تا آنها را این چنین که روایت زید می‌گوید جمع آوری کنند بلکه پیامبر اکرم- ص- بر تعیین جای آیات اشراف داشت و اول و آخر قرآن، مشخص بود و شواهد و دلایل خود را هم مفصلا بیان کردیم. تنها در این جا چند نکته را اضافه می‌کنیم:

اولا: این روایت و مانند آن ادعا می‌کند حداقل بخشی از قرآن به شهادت یک یا دو تن جزء قرآن شناخته شده و ثبت گشته است. و یا حتی بدون شهادت کسی جزء قرآن قرار داده شده است. (1) الاتقان، ج 1، ص 57 صحیح بخاری، ج 3، ص 145 و ج 2، ص 90 مشکل الآثار، ج 3، ص 4 و 5 و ج 4، ص 192 و 193. سنن کبری، ج 2، ص 41. تاریخ الخلفا، ص 77. الفهرست ابن ندیم، ص 27، الفائق، ج 2، ص 431. صفة الصفوة، ج 1، ص 704 و 705 مسند احمد، ج 1، ص 13. تهذیب تاریخ دمشق، ج 5، ص 136 و 447. حیاة الصحابة، ج 2، ص 399 به نقل از: کنز العمال، ج 1، ص 289 و ج 2، ص 373 به نقل از: عبد الرزاق، ابن ابی داوود در المصاحف و ابی نعیم. الاوائل، ج 1، ص 213 و 215 النشر، ج 1، ص 7 به نقل از: نسائی، ترمذی، ابن حبان، طیالسی، ابن سعد و دیگران. تاریخ واسط، ص 251. المصنف، ج 8، ص 367، مسند احمد، ج 5، ص 189 و 188 و ج 1، ص 13. جامع البیان، ج 1، ص 20. برهان زرکشی، ج 1، ص 234. البدایة و النهایة، ج 7 ص 347. و سیر اعلام النبلاء، ج 2، ص 431.