حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 84

مسعود را نگهداشته به قراءت وی ادامه دادند» «1».

از این منقولات استفاده می‌شود که: عمل عثمان مورد نگرانی عده زیادی واقع شد.

و انتقادات زیادی را به سوی او سرازیر کرد. و امیر المؤمنین (ع) بود که از این عمل عثمان حمایت کرد و جمع آوری مصحف را مورد تأیید قرار داد. امّا ابن مسعود از مخالفین مصحف عثمان استقبال می‌کند و با جواب تشویق آمیز خود آنان را در مخالفتشان استوارتر می‌کند! ابن مسعود عثمان را تخطئه کرده می‌گوید: قراءت واحد توسط عثمان با حقیقت قرآن که نزول از هفت باب و بر هفت حرف است مغایرت دارد اما این مخالفت مؤثر واقع نشد بخصوص پس از حمایت امیر المؤمنین (ع) از این کار. و مصحف عثمان به تدریج جای خود را در میان بلاد گشود و مردم به قراءت آن روی آوردند.

و کم کم جای طبیعی خود را به دست آورد. و قرآنهای دیگری که ادعیه یا تفسیر در حاشیه داشتند یا مختلف در ترتیب بودند- به ترتیب از عرصه خارج گشتند. و فقط نامشان باقی ماند و وعده خداوند تحقق یافت که: قرآن را از هر نوع دخالت و تطاولی حفظ می‌کند که: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ.

حجّاج و گسترش قراءت عثمان‌

از جمله عوامل گسترش و تثبیت مصحف عثمان، فعالیت اختاپوس اموی حجاج بن یوسف ثقفی است. حجاج از آغاز حکمرانی در عراق و به قدرت رسیدن در کوفه تلاش گسترده‌ای جهت تثبیت مصحف عثمان و نابودی قراءت ابن مسعود بکار برد که خلاصه بیان اسکافی در این باره چنین است:

آنچه در تحکیم مصحف عثمان و نابودی قراءت ابن مسعود، نقش بسزایی داشت آن بود که حجاج مردم را وادار به اخذ قراءت عثمان و ترک قراءت ابن مسعود و ابی بن کعب کرد. وی مردم را به اجبار بدین قراءت واداشت. حجاج پس از بیست سال امارت درگذشت.

و مردم چنان به قراءت عثمان خو گرفته بودند که قراءت دیگری را نمی‌شناختند. و این قراءت با خون و گوشت آنها عجین شده بود. و اگر قراءت دیگری بر ایشان خوانده می‌شد با استهجان و استکراه مردم روبرو می‌شد و این بخاطر طول جهالت و الفت با (1) الکامل، ج 3، ص 112.