حقایقی مهم پیرامون قرآن‌ صفحه 92

سادسا: اگر سخن محاسبی درست باشد جمع آوری قرآن توسط زید از روی پوست، سنگ و سینه‌های مردم، نادرست خواهد بود زیرا نمی‌خواسته آنچه را در سینه مردمان است، با مجتمع مقابله کند. و اگر هم غرض مقابله بود؛ نیازی به شهادت دو شاهد یا یک شاهد با اعتبار دو شهادت نخواهد بود. زیرا کافی بود آیات مورد ادعا و ارائه شده ضمن مصحف پیامبر اکرم- ص- بوده باشد. و با همین مقابله حاصل می‌شد.

توجیهات سست برای جمع آوری مجدد

برای توجیه جمع آوری مجدد قرآن در عهد خلفا، دلایل و عللی ارائه شده است زرکشی و دیگران می‌گویند:

«قرآن به همین تألیف فعلی و جمع در زمان رسول اکرم- ص- بود. فقط آن را در یک مصحف جمع نکرد تا مبادا بخاطر نسخ بعضی از آیات به اختلاف و اختلاط در دین منجر گردد. پس خدای تعالی قرآن را در قلوب مؤمنین تا انقضای دوره نسخ حفظ کرد. و سپس خلفا موفق به جمع قرآن در یک مصحف گشتند. «1»

و باز زرکشی می‌گوید: سخن زید که قرآن را از پوست، استخوان و سینه‌های مردم جمع آوردم این توهم را به وجود آورده است که قرآن در زمان پیامبر اکرم- ص- جمع آوری نشده بوده و حال این که بعضی می‌گویند: این سخن که ابی بن کعب و زید بودند که قرآن را جمع کردند، سخن نادرستی است و مطلب چنان نیست. بلکه از کسانی که قرآن را گرد آورده بودند خواسته شد که قرآنشان را بیاورند تا بر قرآن مجتمع عرضه شود تا همه از آنچه جمع شده آگاه شوند و این کار در محضر همه صورت گیرد و هیچ کس از آنانی که مقداری از قرآن پیش اوست از جمع قرآن غایب نباشد تا چیزی از آیات از دست نرود و در نتیجه کسی در قرآن گردآوری شده شک نکند «2».

سخن فوق احتیاجی به ابطال ندارد. و قبلا معیار و مبنای کلی بحث مشخص شده است. لیکن به بعضی از موارد مذکور در صفحات- بعد مجددا اشاره‌ای می‌کنیم: (1) البرهان زرکشی، ج 1، ص 235 و 262، مباحث فی علوم القرآن قطان ص 124 و 125 به نقل از:

اتقان و البرهان. الاتقان، ج 1، ص 157 به نقل از: خطابی و فتح الباری، ج 9 ص 10.