هدف حیات زمینی آدم ملک، شیطان، هبوط صفحه 163

جایگاه تفکر شیطانی در عالَم

در ادامه آیه خداوند می فرماید: «قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْؤُومًا مَّدْحُورًا(1) لَّمَن تَبِعَکَ مِنْهُمْ لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنکُمْ أَجْمَعِینَ»؛

ای شیطان با این خصوصیات که تو داری از این مقام خارج شو.

علامه طباطبایی«رحمه الله علیه» می فرمایند:

«از بهشت با این عیب و خفت که همراه برده ای خارج شو که این خفت و عیب برای همه پیروان تو تا ابد هست و جهنم را از همه شما، یعنی از تو و پیروانت پر می کنم».

خداوند با این خصوصیات که برای شیطان نقل می فرماید که او قابل نکوهش و خوار و سرافکنده است، «مَذْؤُومًا مَّدْحُورًا» است، ما را متوجه جایگاه شیطان در عالَم می نماید و این که او همواره در هر حرکتی معیوب و مورد تنفر است. و چون شیطان به هرکس نزدیک شود صفات خود را به او می دهد. می فرماید: هرکس از تو پیروی کند حتماً همه آن ها را در جهنم قرار می دهم. چون با پیروی از شیطان گرفتار دنیا می شوند و دلشان مشغول دنیا می گردد و از طرفی باطن و صورت غیبی دنیا، جهنم است و لذا عملاً با پیروی از شیطان، جهنم را انتخاب کرده اند، اگر کسی از شیطان پیروی کرد، از دنیا بالاتر نمی آید بلکه مقامش مقام پست دنیایی می شود و دلش را دنیا می رباید. مثلاً وقتی شما براساس تحریک شیطان غیبت مؤمنی را انجام دادید، آرام آرام حبّ دنیا در شما رشد می کند و لذا در جهنم مستقر می شوید بقیه عوامل حبّ دنیا و سیر به سوی جهنم نیز از همین نمونه است.

در آیه 19 سوره اعراف می فرماید:

«وَیَا آدَمُ اسْکُنْ أَنتَ وَزَوْجُکَ الْجَنَّهَ فَکُلاَ مِنْ حَیْثُ شِئْتُمَا وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَهَ فَتَکُونَا مِنَ الظَّالِمِینَ».

علامه«رحمه الله علیه» در تفسیر این آیه می فرمایند: