هدف حیات زمینی آدم ملک، شیطان، هبوط صفحه 231

همان طور که شروع حیات ما را هم به ما گفته اند. مثل این که به ما بگویند: ای آدم! درست است که تو نشان داده ای می توانی از این گوشه و آن گوشه صد عدد گردو تهیّه کنی، ولی این را هم بدان که کسانی هم هستند که مانع تو می شوند و تو برای کار خودت باید با این موانع هم مبارزه کنی. یعنی هم شروع کار را گفته اند که چطوری می توانی گردو تهیّه کنی و هم چگونگی موانع را و دفع آنها را و هم نهایت کار را روشن نمودند که چگونه تو را ارزیابی می کنند. در توجه دادن به شروع و انتهای کار ما، در واقع معنی حیات دنیایی ما را به ما گوشزد می کنند. در این حال و با توجه به آیاتی که بحث آن گذشت و یا بحث آن در پیش است، ما می توانیم هر لحظه که خواستیم خودمان را ارزیابی کنیم و توانایی هایمان را بشناسیم. در شرایطی قرارمان دادند که هم دشمنانمان را می شناسیم و هم به چگونگی سعادتمان آگاهی داریم، که در ابدیّتِ حیات خود چگونه باید باشیم و در دنیا چه کار باید بکنیم که هرز نرویم.

رمز تسلط شیطان بر انسان

در آیه 42 سوره حجر نکته خوبی مطرح است و خداوند در آن آیه قصّه امور تکوین را به زبان تشریع مطرح می فرماید که شیطان گفت: «... لَاُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الْاَرْض» من امور باطله را برای انسان ها زیبا جلوه می دهم و در نتیجه غیر از مخلَصین، همه راگمراه می کنم و حضرت حق فرمود: «اِنَّ عِبادِیَ لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ اِلّا مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوِین»؛ یعنی برای تو چنین قدرتی قرار داده نشده که بر آن هایی که بخواهند بندگی مرا بکنند، مسلّط شوی تنها تسلّط تو بر آن هایی است که خودشان تمایل به گمراهی دارند و لذا از تو تبعیّت می کنند. در این آیه حضرت حق این قاعده موجود و تکوینی عالم را برای ما مطرح فرمود. حالا روی این قسمت آیه عنایت بفرمایید که می فرماید: «تسلّط تو بر آن هایی که بخواهند بنده من باشد، نیست»؛ یعنی تو نمی توانی بر کسانی که ربوبیّت مرا می شناسند و این ربوبیت را برای خود پذیرفته اند، تسلّط پیدا کنی. بعد می فرماید: «تو بر کسانی تسلّط خواهی داشت که بخواهند از تو تبعیّت کنند و علّت تمایل به تبعیّتِ از تو در خود آن ها باشد که گمراهی را بر هدایت ترجیح دهند»؛ یعنی کسانی تحت تسلط تو هستند که ربوبیّت من و در نتیجه بندگی خودشان را از من نمی خواهند. پس ریشه تبعیّت از تو در خود آنهاست و به همین جهت آخر آیه هست: «مِنَ