هدف حیات زمینی آدم ملک، شیطان، هبوط صفحه 278

مَوْفُوراً»؛ که جهنّم جزای کار شما می شود و آن برای شما یک نتیجه کاملی خواهد بود و خلاصه در ازاء چنین کاری، حقّتان جهنّم است.

شیطان؛ عین اِضلالِ خود و دیگران

ممکن است سؤال شود حالا که علّت انحراف بقیه انسان ها شیطان است، خود شیطان را چه کسی منحرف کرد؟ در جواب باید گفت: صفت استکباری خود شیطان موجب می شود که در مقابل امر پروردگار بهانه تراشی کند و لذا ریشه انحرافش خودش شد و از طرفی آنچنان در انحراف خود محکم گشت که تقاضا کرد در گمراه کردن فرزندان آدم نیز سهمی داشته باشد، و چون چنین تقاضایی با نظام اَحسن و حکیمانه الهی سازگار بود، خداوند تقاضای او را به طور مطلق رد نفرمود، همچنان که در طرف مقابلِ تقاضای اِضلال توسط شیطان، می بینیم حضرت ابراهیم علیه السلام تقاضای امامت و رهبری و هدایت جامعه را برای خود و فرزندانشان دارند(1)

و این نکته نیز قابل توجه است که در مقابل شیطان که عین اضلال و گمراهی برای انسان ها شد، ائمه معصومین علیهم السلام عین هدایت و سعادت برای مؤمنین شدند، و همان طور که ائمه علیهم السلام در چنین شرایطی از اختیار خود خارج نمی شوند و خودشان نیز از نور خودشان بهره می برند و در مقام عصمت خود باقی می مانند، شیطان هم در حالی که عین ضلالت و گمراهی است، در چنین شرایطی از اختیار خود خارج نمی شود و خود را در گمراهی نگه می دارد و بقیه را هم به کمک صفت استکباری شان، منحرف می کند. شیطان در واقع ظهور بدی است برای کسی که خودش شیطان پسند است. لذا خداوند می فرماید:«فَمَنْ تَبِعَکَ»؛ هر کسی را که از تو پیروی کند به جهنّم می برم، نه این که هرکس را که تو مجبورش کنی، که در آن حال اجبار پیش آید و خود شخص مقصر نباشد.