هدف حیات زمینی آدم ملک، شیطان، هبوط صفحه 393

می خواهند، همان واقعیت باشد و اصلاً کاری به خود واقعیت ندارند، وَهم خودشان برایشان بس است. نه این که تلاش داشته باشند آنچه هست و واقعیت دارد برایشان کشف شود. آیه ای که در ابتدای بحث عرض شد مربوط به دومی هاست که شیطان آن ها را وسوسه می کند و لذا آن ها به غیر واقعی ترین چیزها که همان شریک برای خدا باشد، دل می بندند و غیر خدا را منشأ تأثیر در امور می پندارند. قرآن در رابطه با شخصیت چنین افرادی می فرماید: «... وَإِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَی أَوْلِیَآئِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّکُمْ لَمُشْرِکُونَ»(1) شیاطین به دوستان خود وسوسه می کنند تا با شما ستیزه نمایند و شما را از مسیر خود برگردانند، و اگر اطاعتشان کنید، قطعاً از مشرکین هستید.

استعلاء و خواطر شیطانی

ملاصدرا«رحمه الله علیه» در دومین نکته از نکات نشانه های الهام ملک و وسوسه شیطان می فرماید:

«جدال و ستیز و نظرنمایی همه از وسوسه های شیطانی است و دقّت و آرامش و تدبّر، نشانه الهام ملک است، همچنان که بی حوصلگی در درک معارف الهی ریشه در وسوسه های شیطانی دارد».

خودتان تجربه کرده اید که روحیه شیطان، ستیز است و خودنمایی. او در مقابل خداوند که فرمود به آدم سجده کن،گفت: «اَنَا خَیْرٌ مِنْه»؛ من بهتر از آدم هستم، چون من از آتشم! هر وقت دیدید دغدغه توجه به حق و اطاعت از حق ندارید، بلکه دغدغه استعلاء و بزرگ کردن خود را دارید تا با بزرگ کردن خود از سبک شدن خود جلوگیری کنید، بدانید که کارتان شیطانی است و حتماً سبک می شوید، چون خداوند در مقابل این کار به شیطان فرمود: «اِنَّکَ رَجیم»؛ تو از مقام قدس و کرامت بیرون شدی. در روایت از حضرت اباعبدلله علیه السلام داریم: «هر کس مجادله و ستیز را ترک کرد، در واقع ایمان خود را محکم کرده و همراهی دین خود را نیکو داشته و عقل خود را صیانت نموده».(2) چون با ترک جدال و ستیز، قلب آماده الهام ملک