عزت ملی در پرتو تولید ملی از منظر آیات و روایات صفحه 70

نوع از زکات دارد.(1)

حضرت آیت الله مکارم شیرازی”حفظه الله تعالی” از این وظیفه، تحت عنوان “حق معلوم” یاد می کنند و می فرمایند: «یکی دیگر از حقوق مالی که از تراکم ثروت و انباشته شدن آن می کاهد، انفاق های ویژه ای است که به نام “حق معلوم” در اموال ثروتمندان منظور شده است؛ بدین معنا که آدمی در زندگی خود سهمیه ای برای محرومان و حمایت از امور جامعه در راه خدا - جز مالیات شرعی- قرار دهد و به طور مداوم آن را بپردازد».(2)

بر این اساس بر ثروتمندان و توانگران لازم است به میزان توان مالی که دارند، تا مادامی که انسان های نیازمند و فقیر در جامعه وجود دارد، از راه های مختلف مانند: صدقه، هدیه، اعطای وام قرض الحسنه و... به این وظیفه ی دینی و شرعی خود عمل کنند.

مهم ترین و پسندیده ترین شکل کمک به دیگران، ایجاد فرصت های شغلی با راه اندازی کارهای تولیدی است؛ زیرا در این صورت، نیازمندان با کمال عزت و حفظ آبرو و حیثیت و از راه کار و تلاش، زندگی خود را تأمین می کنند و غبار احساس ذلت و خواری که معمولاً بر چهره ی دریافت کننده ی صدقات و انفاق و قرض الحسنه می نشیند، بر چهره ی آنان نمی نشیند.

35. پیشگام بودن اولیای خدا در سرمایه گذاری اقتصادی

عَنِ الرَّاوِی: «أعطی أبو عبد الله علیه السلام لأبی ألفاً و سَبعَمِائهِ دِینَارِ وَ قَالَ لَهُ : اِتَّجِرْ لی بِهَا. ثُمَّ قَالَ: أمَا إنَّهُ لَیسَ لِی رَغبَهٌ فِی رِبحِهَا وَ إن کانَ الرِّبحُ مَرغُوباً فِیه، وَ لَکِنْ أحبَبتُ أن یَرانِیَ الله ُ عَزَّ و جلَّ مُتَعرِّضاً لِفَوائدِهِ؛

محمّد بن عذافر از پدر خود روایت می کند که: امام صادق علیه السلام هزار و هفتصد دینار به من داد و فرمود: با این مبلغ، برای من تجارت کن! سپس فرمود: بدان که من رغبتی به سود آن ندارم؛ هر چند سود مطلوب است، بلکه دوست دارم خداوند عزّ وجلّ، ببیند که من در جستجوی نعمت او هستم».(3)

پیام ها و نکته ها

1. امام صادق علیه السلام بخشی از سرمایه ی خود را در اختیار دیگران قرار می دهند، که هم خود از منافع و سود آن بهره مند شوند و هم برای کسانی که سرمایه ی کافی برای تجارت و کار

1- ) برای توضیح بیشتر پیرامون مفاد این آیات و همین طور روایات مربوط به آن، نک: زکات باطنی، ص 91 به بعد
2- ) دائره المعارف فقه مقارن، ج 2، ص 447
3- ) میزان الحکمه، ج 10، ص 128