- مقدمه 1
- اشاره 7
- الف) تربیت در لغت 8
- یک . تربیت 8
- ب) تربیت در اصطلاح 9
- دو. راهکار تربیتی 11
- ب) جایگاه نهادینه سازی 12
- سه. نهادینه سازی 12
- 1. آیات و روایات 12
- الف) نهادینه سازی در لغت 12
- 2. علم اخلاق 13
- 3. جامعه شناسی 14
- اشاره 16
- 1. جنبه فردی 16
- 2.جنبه اجتماعی 17
- الف) آموزه 18
- اشاره 18
- چهار. آموزه مهدوی 18
- ب) مهدویّ 18
- ج) مقصود از آموزه مهدوی 19
- اشاره 19
- نکته دوم: رویکرد آموزه ای 20
- نکته یکم: نگاه فراگیر 20
- پنج. کودک 21
- یک. مؤثّرترین روش و ماندگارترین اثر 22
- گفتار دوم: ویژگی های راه کار تربیتی 22
- اشاره 22
- دو. لزوم سازگاری روش با دیگر مؤلّفههای تربیتی 23
- سه. بیان خبری کلّی و حاکی از دستور 24
- گفتار سوّم: گونه شناسی راهکار تربیتی 24
- اشاره 26
- یک. اهمّیت شناخت دوره کودکی 28
- دو. دوران کودکی از نظرگاه پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 29
- سه. رویکردی تربیتی به دوران کودکی 32
- اشاره 33
- گفتار دوم: بازشناسی ابعاد شخصیّت کودک 33
- یک. حیطه شناختی 36
- الف) تعریف 36
- ج) ویژگی های حیطه شناختی کودک 37
- اشاره 37
- 1. تحوّل زبان 38
- 2. شکل گیری تصویر ذهنی 38
- 4. درون سازی مفاهیم و فعّالیّت رمزی 39
- 3. پیش تصوّری بودن 39
- 6. خودمحوری 40
- 5. زمینه سازی ذهنی جهت تقلید از الگوی پنهان 40
- 7. ناتوانی در تجزیه و تحلیل صحیح 41
- 9. شکل گیری خودپنداره 42
- 8. انس با محسوسات و بیگانگی با مفاهیم انتزاعی 42
- 10. انعطاف فکری و زودباوری 44
- 11. کنجکاوی 45
- 12. یادگیری مشاهده ای 45
- 13. کیفیّت درک مفاهیم کیفی و کمّی 46
- الف) تعریف 47
- ب) اهمیّت 47
- 14. تحوّل چشم گیر بازشناسی و تحوّل اندک نگهداری 47
- دو. حیطه عاطفی 47
- ج) ویژگی های حیطه عاطفی کودک 49
- اشاره 49
- 1. محبّت خواهی 50
- 2. احترام خواهی 50
- 6. تنوّع طلبی 51
- 4. نیاز به شادمانی 51
- 5. استقلال طلبی 51
- 3. نیازمندی به امنیّت 51
- 7. خود نمایی 52
- 8. میل به ارتباط با همسالان 52
- الف) تعریف 53
- ب) اهمیّت 53
- سه. حیطه رفتاری 53
- 9. پافشاری مدافعانه بر عقیده خویش 53
- ج) ویژگی های حیطه رفتاری کودک 54
- اشاره 54
- 1. تقلید پذیری 55
- 2. دعوت پذیری عملی 56
- 5. عادت پذیری 57
- 4. ناپایداری اراده 57
- 3. شتاب زدگی 57
- 6. بازی 57
- یک. ضرورت گونه شناسی و گزینش 60
- اشاره 61
- اشاره 61
- دو. معیارهای گزینش 61
- الف) قابل فهم بودن 61
- نمونه اوّل فاقد معیار: زیاده روی درباره جَنگ پس از ظهور 62
- نمونه چهارم: تبیین مفهوم انتقام بدون زمینه سازی 64
- نمونه سوّم: بداء در آموزه های مهدوی 64
- ب) سودمندی 67
- ج) قابلیّت الگو برداری 68
- اشاره 69
- گفتار چهارم: دسته بندی آموزه مهدوی برای انتقال به کودک 69
- الف) قابل بیان اجمالی 70
- دو. آموزه قابل بیان 70
- یک. آموزه غیر قابل بیان 70
- اشاره 70
- ب) قابل بیان تفصیلی 71
- اشاره 72
- یک. معانی لغوی تلقین 73
- دو. تعاریف اصطلاحی 73
- الف) نتیجه ی تلقین؛ تحقّق باور 74
- اشاره 74
- سه. تعریف پیشنهادی و نکات آن 74
- ج) ارتباط مستقیم تلقین با جنبه ی شناختی و گرایشی 75
- د) جایگاه تلقین بعد از اِخبار، آموزش و تذکّر 75
- اشاره 75
- مرحله دوم: یادآوری و تذکّر 75
- ب) تکرار نظام مند، عنصر اصلی تلقین 75
- مرحله اوّل: آموزش 75
- گفتار دوم: جایگاه شناسی تلقین 76
- ه) تلقین، روش و ابزاری مشترک برای تحقّق اهداف صحیح و باطل 76
- مرحله سوّم: تکرار تلقین آمیز 76
- یک. تبیین سوال 77
- گفتار سوّم: تلقین؛ تهدید یا فرصت برای باور مهدوی کودکان 77
- اشاره 77
- اشاره 78
- دو. پاسخ با تبیین دو گونه تلقین 78
- ب) تلقین باورساز پس از آموزش 79
- اشاره 81
- گفتار چهارم: انواع تلقین 81
- یک. خودتلقینی و دگرتلقینی 81
- دو. تلقین قولی و فعلی و محیطی 82
- سه. تلقین مثبت و منفی 83
- گفتار پنجم: تلقین پذیری کودکان 84
- اشاره 84
- یک. ویژگی های هم سو با تلقین پذیری 86
- اشاره 86
- 1. شکل گیری خودپنداره 86
- 3. انعطاف فکری و زودباوری 87
- 2. یادگیری مشاهده ای و تقلیدپذیری 87
- 7. علاقه مندی به تکرار 88
- 5. ناپایداری اراده 88
- 6. عادت پذیری 88
- 4. شتاب زدگی 88
- 8. محبّت خواهی و دلبستگی به محبوب 89
- دو. ویژگی های معارض با تلقین پذیری 89
- اشاره 89
- 2. استقلال طلبی 90
- سه. کیفیّت جهت دهی ویژگی معارض 90
- 3. خود نمایی 90
- 1. خودمحوری 90
- گفتار ششم: تنظیم محتوای تلقینی مهدوی 91
- اشاره 91
- مرحله اوّل: انتخاب موضوع 92
- اشاره 94
- مرحله سوّم: ساختن جمله کلیدی 94
- مرحله دوم: استخراج پیام 94
- نمونه کاربردی 95
- گفتار هفتم: اصول تلقین 96
- اشاره 96
- 1. خلوص نیّت 97
- 4. ثبات و پرهیز از تردید 98
- 2. اعتقاد و التزام عملی به پیام تلقینی 98
- 3. محبوبیّت و مقبولیّت نزد کودک 98
- 5. توجیه شناختی و چشاندن لذّت همراهی محتوای تلقینی 99
- 6. تمرکز بر پیام واحد 100
- 7. رعایت تناسب 101
- ب) انتخاب موقعیّت مناسب 101
- اشاره 101
- الف) تناسب شیوه، قالب و محتوا با هدف 101
- 8. نظام مندی و استمرار تکرار 102
- اشاره 102
- ب) تنظیم تکرار در شبانه روز و روزهای متوالی 103
- الف) عوامل موثّر بر تنظیم تعداد تکرار 103
- 9. توجّه به واکنش ها 104
- 10. بهره بری از تنوّع 105
- گفتار نهم: شیوه های کلّی اجرای تلقین 106
- اشاره 106
- یک. پیوند دادن پیام تلقینی با واقعیّات زندگی کودک 107
- دو. در معرض داوری قرار دادن کودک 108
- اشاره 109
- الف) اهمیّت به کارگیری 109
- سه. روش خود افشایی 109
- ب) انواع خودافشایی 111
- 1. خودافشایی حقیقی و مصنوعی 111
- 3. خودافشایی محبّتی و نفرتی 114
- ج) نکات اجرایی خودافشایی 115
- گفتار دهم: قالب های اجرایی تلقین 116
- اشاره 116
- 1. قصّه 117
- الف) اهمیّت قصّه 117
- ب) قصّه نوعی از تکرار 118
- نوع دوم: تکرار تجزیه ای پیام 119
- اشاره 119
- ج) تکرار پیام در قصّه 119
- نوع اوّل: تکرار یک پارچه و کامل پیام 119
- د) بهره بری از قصّه در دگرتلقینی و خودتلقینی 122
- اشاره 123
- 2. شعر و نظم 123
- 4. نمایش 126
- 5. پرسش و پاسخ 128
- اشاره 132
- اشاره 133
- یک . الگو و اسوه 133
- دو. تقلید 134
- سه. الگوی مهدوی 135
- چهار. الگونمایی مهدوی 136
- اشاره 136
- ب) تعریف پیشنهادی 138
- اشاره 139
- گفتار دوم: جایگاه شناسی روش الگونمایی 139
- یک. قرآن و روایات 140
- دو. بیان تربیت پژوهان اسلامی 141
- سه. روان شناسی 142
- چهار. جامعه شناسی 143
- گفتار سوّم: الگوپذیری کودکان 144
- یک. تأثیرپذیری از محیط 146
- اشاره 146
- گفتار چهارم: مبانی الگوپذیری در انسان 146
- سه. قهرمان جویی 147
- دو. کمال طلبی 147
- گفتار پنجم: اصول الگونمایی مهدوی 148
- اشاره 148
- چهار. نیاز روانی به الگو 148
- 1. نمونه و ممتاز بودن الگو 149
- ب) هماهنگی رفتار الگو در موقعیّت های مشابه 151
- اشاره 151
- الف) هماهنگی بین رفتار و گفتار الگو 151
- 3. هماهنگی رفتار الگو 151
- 4. فراهم سازی مشاهده کامل الگو 152
- ج) هماهنگی رفتار الگو با گفتار و رفتار الگوهای دیگر 152
- 5. انتخاب الگو و جنبه الگویی مناسب با لحاظ معیارها 153
- اشاره 153
- معیار دوم: قابلیّت الگو برداری و تقلید پذیری 154
- معیار اوّل: قابلیّت مشاهده 154
- معیار سوّم: محوریّت بر واقعی بودن 155
- اشاره 156
- 6. آگاهی دهی در مورد امور مرتبط با الگوبرداری 156
- الف) جنبه الگویی و معیار معرّفی الگو 157
- ب) تشخیص مصداق 158
- ج) اهداف و دلایل 160
- اشاره 162
- ه) مراحل الگوبرداری 162
- د) شیوه های الگوبرداری 162
- یک. توجّه 163
- دو. به یادسپاری 163
- سه. بازآفرینی حرکتی 163
- چهار. انگیزش 163
- اشاره 164
- 7. بهره بری از تنوّع 164
- الف) تنوّع الگوها 165
- ب) تنوّع شیوه و قالب اجرایی 166
- اشاره 166
- 8. تناسب و هماهنگی 166
- الف) وجوه اشتراک، جنبه ای از تناسب 167
- ب) آثار تناسب و هماهنگی 167
- نمونه اوّل: تناسب با شرایط خانوادگی 168
- نمونه دوّم: مثال قرآنی مشابهت 168
- ج) چند نمونه از تناسب 168
- نمونه سوّم: مشابهت در سطح زندگی 169
- اشاره 170
- گفتار ششم: انواع الگونمایی 170
- دو. تصریح به الگوبودن شخص و عدم تصریح 171
- سه. معرّفی الگو با اسم یا عنوان عام 172
- گفتار هفتم: انواع و شیوه های الگوبرداری 173
- اشاره 173
- الف) تقلید ناآگاهانه 174
- اشاره 174
- ب) تقلید نیمه آگاهانه 174
- یک. تقسیم از جهت وجود آگاهی 174
- ج) تقلید آگاهانه 174
- دو. تقسیم از جهت تطابق کامل 175
- الف) الگوبرداری عینی 175
- ب) الگوبرداری غیرعینی 176
- 1. آموزش و یادگیری با کیفیّت بالا 177
- گفتار هشتم: کارکردهای الگونمایی مهدوی 177
- اشاره 177
- 2. امکان و سهولت انجام و استمرار رفتار در نظر الگوپذیر 178
- 3. ارزیابی، سنجش و اصلاح رفتار 179
- 4. استحکام، ترویج و افزایش اعتماد به معارف مهدویّت 180
- 5. سوق دهی گرایش ها به مهدویّت 181
- 6. ایجاد و تقویت انگیزه، تحرّک و پویایی 182
- 7. پیشگیری و مبارزه با انحراف 183
- گفتار نهم: آسیب شناسی 184
- اشاره 184
- الف) فراموشی معیار و هدف در غیاب الگو 185
- اشاره 185
- 1. شخصیّت گرایی با آثار یا مصادیق مختلف 185
- ب) الگوبرداری کورکورانه و بی دلیل 187
- ج) گرفتار شدن به دو گونه مغالطه الگویی 188
- اشاره 188
- خصوصیّات زمینه ساز مغالطه الگویی در کودک 189
- 2. پیروی از الگوی مشهور و مقبول اکثریّت 191
- اشاره 193
- 3. تعارض و ناهماهنگی رفتار الگو و آثار آن 193
- ب) قضاوت نابجای کودکانه 194
- ج) کاهش محبوبیّت الگو 194
- الف) تردید 194
- ه ) پروش روحیّه نفاق، خودخواهی و ریا 195
- 4. لغزش الگو 196
- کتب عربی و فارسی 200
- سایت ها 209
متعال، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را به عنوان الگو معرفّی می نماید و مردم را به تأسّی از ایشان فراخوانده است. شیوه عدم تصریح یعنی بدون تصریح مذکور، الگو در معرض دید الگوپذیر قرار بگیرد. به کارگیری این شیوه، در قرآن فراوان است مانند آیاتی که اوصاف پیامبران را بیان می کند. مثل آیه «وَ أیّوبَ إذ نَادی رَبَّهُ أنّی مَسَّنِیَ الضُّرُّ وَ أنتَ أرحَمُ الرّاحِمین» (1) که در آن، نحوه ی سخن گفتن ایّوب با خداوند به عنوان الگو مطرح شده است. (2)
سه. معرّفی الگو با اسم یا عنوان عام
معرّفی الگو با اسم یعنی به هنگام الگونمایی توصیفی، نام او نیز بیان شود. مانند معرفّی الگوی «صبر و تحمّل در سختی ها» که در قرآن اسم او یعنی حضرت ایّوب ذکر گردیده است. نمونه های دیگری نیز ذکر شده است.
تصویر
1- «و ایّوب را (به یاد آور) هنگامی که پروردگارش را خواند(و عرضه داشت): بدحالی و مشکلات به من روی آورده؛ و تو مهربان ترین مهربانانی»؛( سوره انبیاء: آیه83.).
2- باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، صص 102-103.