مهدی باوری در کودکان صفحه 24

سه. بیان خبری کلّی و حاکی از دستور

روش ها همچون اصول، از سنخ دستورالعمل اند و به صورت گزاره های خبری بیان می شوند که حاوی «باید و نباید» است و به ما می گویند که برای رسیدن به هدف معیّن چه باید کرد با این تفاوت که اصول، دستورالعمل های کلّی اند در حالی که روش ها، در عین کلّیّت و انتزاعی بودن، نسبت به آن ها جزیی تر هستند. (1)

گفتار سوّم: گونه شناسی راهکار تربیتی

برای راه کارها و روش های تربیتی، دسته بندی های مختلفی ذکر شده (2) که بر اساس تنوّع فعّالیت ها، اهداف، ساحت ها، عوامل، موانع و مراحل مختلف تعلیم و تربیت و همچنین اختلاف مراتب طولی خودِ روش ها شکل گرفته است. (3) برخی پژوهشگران، جهت تفکیک و تمایز این مراتب در نام گذاری برای مراتب کلّی تر، عنوان «روش» و برای مراتب جزئی و جزئی تر عناوینی مانند قالب، شیوه، فن، شیوه اجرایی و روش جزئی تر انتخاب نموده اند.

1- باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، ص64 و مصباح، محمّد تقی، فلسفه تعلیم و تربیت، ص447، در ضمن به خاطر اختصار و سهولت ارجاع، اصول و روش های مطرح در این نوشتار، به صورت عناوینی ناظر به گزاره های آن ها بیان می گردد.
2- افزون بر منابع مذکور در پی نوشت شماره 3 صفحه 39 همین نوشتار، ر.ک. (داوودی و حسینی زاده، سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت علیهم السلام) و (حاجی ده آبادی، محمدعلی، درآمدی بر نظام تربیتی) و (مصباح، محمّد تقی، فلسفه تعلیم و تربیت، صص 452-511)
3- تقسیم روش ها با توجّه به مراتب طولی یا درجه ی کلّیّت یعنی روش ها بر اساس مراتب طولی خودِ آن ها قابل تقسیم هستند چون روش ها با عناوینی کلّی بیان می شوند و می توان برای آن ها، مراتبی در نظر گرفت، به گونه ای که از نظر درجه ی کلّی بودن با یکدیگر متفاوت باشند. به عبارت دیگر، برخی از روش ها مصداق روش های دیگر محسوب شوند. مصباح، محمّد تقی، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، ص448 و 452.