- مقدمه 1
- اشاره 7
- الف) تربیت در لغت 8
- یک . تربیت 8
- ب) تربیت در اصطلاح 9
- دو. راهکار تربیتی 11
- 1. آیات و روایات 12
- سه. نهادینه سازی 12
- ب) جایگاه نهادینه سازی 12
- الف) نهادینه سازی در لغت 12
- 2. علم اخلاق 13
- 3. جامعه شناسی 14
- 1. جنبه فردی 16
- اشاره 16
- 2.جنبه اجتماعی 17
- ب) مهدویّ 18
- اشاره 18
- چهار. آموزه مهدوی 18
- الف) آموزه 18
- اشاره 19
- ج) مقصود از آموزه مهدوی 19
- نکته دوم: رویکرد آموزه ای 20
- نکته یکم: نگاه فراگیر 20
- پنج. کودک 21
- اشاره 22
- گفتار دوم: ویژگی های راه کار تربیتی 22
- یک. مؤثّرترین روش و ماندگارترین اثر 22
- دو. لزوم سازگاری روش با دیگر مؤلّفههای تربیتی 23
- گفتار سوّم: گونه شناسی راهکار تربیتی 24
- سه. بیان خبری کلّی و حاکی از دستور 24
- اشاره 26
- یک. اهمّیت شناخت دوره کودکی 28
- دو. دوران کودکی از نظرگاه پیامبر و اهل بیت علیهم السلام 29
- سه. رویکردی تربیتی به دوران کودکی 32
- اشاره 33
- گفتار دوم: بازشناسی ابعاد شخصیّت کودک 33
- یک. حیطه شناختی 36
- الف) تعریف 36
- ج) ویژگی های حیطه شناختی کودک 37
- اشاره 37
- 2. شکل گیری تصویر ذهنی 38
- 1. تحوّل زبان 38
- 4. درون سازی مفاهیم و فعّالیّت رمزی 39
- 3. پیش تصوّری بودن 39
- 5. زمینه سازی ذهنی جهت تقلید از الگوی پنهان 40
- 6. خودمحوری 40
- 7. ناتوانی در تجزیه و تحلیل صحیح 41
- 8. انس با محسوسات و بیگانگی با مفاهیم انتزاعی 42
- 9. شکل گیری خودپنداره 42
- 10. انعطاف فکری و زودباوری 44
- 12. یادگیری مشاهده ای 45
- 11. کنجکاوی 45
- 13. کیفیّت درک مفاهیم کیفی و کمّی 46
- الف) تعریف 47
- ب) اهمیّت 47
- 14. تحوّل چشم گیر بازشناسی و تحوّل اندک نگهداری 47
- دو. حیطه عاطفی 47
- ج) ویژگی های حیطه عاطفی کودک 49
- اشاره 49
- 1. محبّت خواهی 50
- 2. احترام خواهی 50
- 5. استقلال طلبی 51
- 4. نیاز به شادمانی 51
- 6. تنوّع طلبی 51
- 3. نیازمندی به امنیّت 51
- 7. خود نمایی 52
- 8. میل به ارتباط با همسالان 52
- 9. پافشاری مدافعانه بر عقیده خویش 53
- ب) اهمیّت 53
- الف) تعریف 53
- سه. حیطه رفتاری 53
- ج) ویژگی های حیطه رفتاری کودک 54
- اشاره 54
- 1. تقلید پذیری 55
- 2. دعوت پذیری عملی 56
- 4. ناپایداری اراده 57
- 3. شتاب زدگی 57
- 6. بازی 57
- 5. عادت پذیری 57
- یک. ضرورت گونه شناسی و گزینش 60
- اشاره 61
- اشاره 61
- الف) قابل فهم بودن 61
- دو. معیارهای گزینش 61
- نمونه اوّل فاقد معیار: زیاده روی درباره جَنگ پس از ظهور 62
- نمونه سوّم: بداء در آموزه های مهدوی 64
- نمونه چهارم: تبیین مفهوم انتقام بدون زمینه سازی 64
- ب) سودمندی 67
- ج) قابلیّت الگو برداری 68
- گفتار چهارم: دسته بندی آموزه مهدوی برای انتقال به کودک 69
- اشاره 69
- الف) قابل بیان اجمالی 70
- دو. آموزه قابل بیان 70
- یک. آموزه غیر قابل بیان 70
- اشاره 70
- ب) قابل بیان تفصیلی 71
- اشاره 72
- یک. معانی لغوی تلقین 73
- دو. تعاریف اصطلاحی 73
- اشاره 74
- سه. تعریف پیشنهادی و نکات آن 74
- الف) نتیجه ی تلقین؛ تحقّق باور 74
- مرحله اوّل: آموزش 75
- ج) ارتباط مستقیم تلقین با جنبه ی شناختی و گرایشی 75
- د) جایگاه تلقین بعد از اِخبار، آموزش و تذکّر 75
- مرحله دوم: یادآوری و تذکّر 75
- اشاره 75
- ب) تکرار نظام مند، عنصر اصلی تلقین 75
- مرحله سوّم: تکرار تلقین آمیز 76
- ه) تلقین، روش و ابزاری مشترک برای تحقّق اهداف صحیح و باطل 76
- گفتار دوم: جایگاه شناسی تلقین 76
- اشاره 77
- گفتار سوّم: تلقین؛ تهدید یا فرصت برای باور مهدوی کودکان 77
- یک. تبیین سوال 77
- دو. پاسخ با تبیین دو گونه تلقین 78
- اشاره 78
- ب) تلقین باورساز پس از آموزش 79
- اشاره 81
- گفتار چهارم: انواع تلقین 81
- یک. خودتلقینی و دگرتلقینی 81
- دو. تلقین قولی و فعلی و محیطی 82
- سه. تلقین مثبت و منفی 83
- گفتار پنجم: تلقین پذیری کودکان 84
- اشاره 84
- یک. ویژگی های هم سو با تلقین پذیری 86
- 1. شکل گیری خودپنداره 86
- اشاره 86
- 3. انعطاف فکری و زودباوری 87
- 2. یادگیری مشاهده ای و تقلیدپذیری 87
- 6. عادت پذیری 88
- 7. علاقه مندی به تکرار 88
- 4. شتاب زدگی 88
- 5. ناپایداری اراده 88
- اشاره 89
- دو. ویژگی های معارض با تلقین پذیری 89
- 8. محبّت خواهی و دلبستگی به محبوب 89
- 3. خود نمایی 90
- 1. خودمحوری 90
- 2. استقلال طلبی 90
- سه. کیفیّت جهت دهی ویژگی معارض 90
- اشاره 91
- گفتار ششم: تنظیم محتوای تلقینی مهدوی 91
- مرحله اوّل: انتخاب موضوع 92
- اشاره 94
- مرحله سوّم: ساختن جمله کلیدی 94
- مرحله دوم: استخراج پیام 94
- نمونه کاربردی 95
- گفتار هفتم: اصول تلقین 96
- اشاره 96
- 1. خلوص نیّت 97
- 4. ثبات و پرهیز از تردید 98
- 3. محبوبیّت و مقبولیّت نزد کودک 98
- 2. اعتقاد و التزام عملی به پیام تلقینی 98
- 5. توجیه شناختی و چشاندن لذّت همراهی محتوای تلقینی 99
- 6. تمرکز بر پیام واحد 100
- اشاره 101
- 7. رعایت تناسب 101
- ب) انتخاب موقعیّت مناسب 101
- الف) تناسب شیوه، قالب و محتوا با هدف 101
- 8. نظام مندی و استمرار تکرار 102
- اشاره 102
- الف) عوامل موثّر بر تنظیم تعداد تکرار 103
- ب) تنظیم تکرار در شبانه روز و روزهای متوالی 103
- 9. توجّه به واکنش ها 104
- 10. بهره بری از تنوّع 105
- اشاره 106
- گفتار نهم: شیوه های کلّی اجرای تلقین 106
- یک. پیوند دادن پیام تلقینی با واقعیّات زندگی کودک 107
- دو. در معرض داوری قرار دادن کودک 108
- اشاره 109
- الف) اهمیّت به کارگیری 109
- سه. روش خود افشایی 109
- ب) انواع خودافشایی 111
- 1. خودافشایی حقیقی و مصنوعی 111
- 3. خودافشایی محبّتی و نفرتی 114
- ج) نکات اجرایی خودافشایی 115
- اشاره 116
- گفتار دهم: قالب های اجرایی تلقین 116
- 1. قصّه 117
- الف) اهمیّت قصّه 117
- ب) قصّه نوعی از تکرار 118
- نوع اوّل: تکرار یک پارچه و کامل پیام 119
- اشاره 119
- نوع دوم: تکرار تجزیه ای پیام 119
- ج) تکرار پیام در قصّه 119
- د) بهره بری از قصّه در دگرتلقینی و خودتلقینی 122
- 2. شعر و نظم 123
- اشاره 123
- 4. نمایش 126
- 5. پرسش و پاسخ 128
- اشاره 132
- اشاره 133
- یک . الگو و اسوه 133
- دو. تقلید 134
- سه. الگوی مهدوی 135
- اشاره 136
- چهار. الگونمایی مهدوی 136
- ب) تعریف پیشنهادی 138
- اشاره 139
- گفتار دوم: جایگاه شناسی روش الگونمایی 139
- یک. قرآن و روایات 140
- دو. بیان تربیت پژوهان اسلامی 141
- سه. روان شناسی 142
- چهار. جامعه شناسی 143
- گفتار سوّم: الگوپذیری کودکان 144
- یک. تأثیرپذیری از محیط 146
- گفتار چهارم: مبانی الگوپذیری در انسان 146
- اشاره 146
- سه. قهرمان جویی 147
- دو. کمال طلبی 147
- اشاره 148
- چهار. نیاز روانی به الگو 148
- گفتار پنجم: اصول الگونمایی مهدوی 148
- 1. نمونه و ممتاز بودن الگو 149
- ب) هماهنگی رفتار الگو در موقعیّت های مشابه 151
- الف) هماهنگی بین رفتار و گفتار الگو 151
- اشاره 151
- 3. هماهنگی رفتار الگو 151
- 4. فراهم سازی مشاهده کامل الگو 152
- ج) هماهنگی رفتار الگو با گفتار و رفتار الگوهای دیگر 152
- 5. انتخاب الگو و جنبه الگویی مناسب با لحاظ معیارها 153
- اشاره 153
- معیار دوم: قابلیّت الگو برداری و تقلید پذیری 154
- معیار اوّل: قابلیّت مشاهده 154
- معیار سوّم: محوریّت بر واقعی بودن 155
- 6. آگاهی دهی در مورد امور مرتبط با الگوبرداری 156
- اشاره 156
- الف) جنبه الگویی و معیار معرّفی الگو 157
- ب) تشخیص مصداق 158
- ج) اهداف و دلایل 160
- ه) مراحل الگوبرداری 162
- اشاره 162
- د) شیوه های الگوبرداری 162
- سه. بازآفرینی حرکتی 163
- چهار. انگیزش 163
- یک. توجّه 163
- دو. به یادسپاری 163
- 7. بهره بری از تنوّع 164
- اشاره 164
- الف) تنوّع الگوها 165
- ب) تنوّع شیوه و قالب اجرایی 166
- 8. تناسب و هماهنگی 166
- اشاره 166
- ب) آثار تناسب و هماهنگی 167
- الف) وجوه اشتراک، جنبه ای از تناسب 167
- نمونه دوّم: مثال قرآنی مشابهت 168
- ج) چند نمونه از تناسب 168
- نمونه اوّل: تناسب با شرایط خانوادگی 168
- نمونه سوّم: مشابهت در سطح زندگی 169
- گفتار ششم: انواع الگونمایی 170
- اشاره 170
- دو. تصریح به الگوبودن شخص و عدم تصریح 171
- سه. معرّفی الگو با اسم یا عنوان عام 172
- اشاره 173
- گفتار هفتم: انواع و شیوه های الگوبرداری 173
- اشاره 174
- یک. تقسیم از جهت وجود آگاهی 174
- الف) تقلید ناآگاهانه 174
- ج) تقلید آگاهانه 174
- ب) تقلید نیمه آگاهانه 174
- دو. تقسیم از جهت تطابق کامل 175
- الف) الگوبرداری عینی 175
- ب) الگوبرداری غیرعینی 176
- اشاره 177
- گفتار هشتم: کارکردهای الگونمایی مهدوی 177
- 1. آموزش و یادگیری با کیفیّت بالا 177
- 2. امکان و سهولت انجام و استمرار رفتار در نظر الگوپذیر 178
- 3. ارزیابی، سنجش و اصلاح رفتار 179
- 4. استحکام، ترویج و افزایش اعتماد به معارف مهدویّت 180
- 5. سوق دهی گرایش ها به مهدویّت 181
- 6. ایجاد و تقویت انگیزه، تحرّک و پویایی 182
- 7. پیشگیری و مبارزه با انحراف 183
- اشاره 184
- گفتار نهم: آسیب شناسی 184
- الف) فراموشی معیار و هدف در غیاب الگو 185
- اشاره 185
- 1. شخصیّت گرایی با آثار یا مصادیق مختلف 185
- ب) الگوبرداری کورکورانه و بی دلیل 187
- ج) گرفتار شدن به دو گونه مغالطه الگویی 188
- اشاره 188
- خصوصیّات زمینه ساز مغالطه الگویی در کودک 189
- 2. پیروی از الگوی مشهور و مقبول اکثریّت 191
- اشاره 193
- 3. تعارض و ناهماهنگی رفتار الگو و آثار آن 193
- ج) کاهش محبوبیّت الگو 194
- الف) تردید 194
- ب) قضاوت نابجای کودکانه 194
- ه ) پروش روحیّه نفاق، خودخواهی و ریا 195
- 4. لغزش الگو 196
- کتب عربی و فارسی 200
- سایت ها 209
و به بهترین ها جایزه می دهیم. پس از آن کودکان را متوجّه این نکته می کنیم که «حضرت مهدی علیه السلام از همه اعمال و رفتار شما حتّی نوشتن نامه و محتوای آن آگاهی دارند و اگر درد و دل ها و خواسته ها را برای ایشان ننویسیم و نگوییم، باز اطّلاع دارند». امّا به مطالبی که در ذهن معتقدین به عریضه نویسی و انداختن در آن چاه است به هیچ وجه اشاره نمی کنیم.
ج) قابلیّت الگو برداری
پذیرش یک انسان به عنوان الگو و تقلید از او، از جمله ارکان شکل گیری شخصیّت کودک است که سریع ترین، آسان ترین و بیشترین تأثیرگذاری را در وی دارد. کودک دوست دارد در برابر هر نوع آموزه ای به ویژه آموزه های متضمّن رفتار، الگوبرداری کند. (1) مثلاً وقتی در توصیف امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از کمک کردن به دیگران سخن به میان می آید، کودک به خاطر تجلیل دیگران از این صفت و تشویق به انجام آن و همچنین علاقه ای که به آن حضرت دارد، سعی می کند این صفت نیکو را طبق همان تصوّری که پیدا کرده نسبت به کودکان دیگر انجام دهد.
برخی از آموزه های مهدوی، برای کودک قابلیّت الگوبرداری ندارند. مانند اوصاف ماوراءالطّبیعه مختص به امام از قبیل قدرت مافوق بشر و کرامات. کودک به خاطر قوّه تخیّل بالا و علاقه ی شدید به داستان های عجیب و غریب، سریع تر و بهتر از بزرگ تر ها می تواند به تصّوری از آن دست یافته و راحت قبول نماید. امّا اگر تمام فضای ذهن او لبریز از این اوصاف ماورائی امام علیه السلام شود، تصوّر یک شخصیّت خیالی در ذهنش نقش می بندد و حتّی ایشان را در حدّ یک شخصیّت منجی و قهرمان خیالی در انیمیشن ها و داستان ها تنزّل می دهد. در نتیجه ویژ گی های آن را به امام علیه السلام نسبت می دهد و حتّی در مواردی خصوصیّات منجی موعود حقیقی یعنی امام علیه السلام را به آن قهرمان ها تطبیق می دهد. چنین تصّور، نسبت دهی و تطبیقی افزون بر آسیب های معرفتی، سبب شکل گیری اعتقاد به عدم امکان الگو پذیری از امام علیه السلام خواهد شد. با این بیان که؛ کودک گمان می کند
1- شاید معیار شماره 3، از مصادیق معیار «سودمندی» باشد، ولی به خاطر اهمیّت و آثار فراوان آن، به صورت مجزّا ذکر گردید.