علل تزلزل تمدن غرب صفحه 348

می توانید حضور پدیده ای مثل ماشین سواری را نادیده بگیرید و جدای از آن برنامه ریزی کنید؟ مسلّم نمی توانید. از آن طرف می دانید که تکنولوژی غربی، روح و فرهنگ غربی را به همراه دارد، پس با جایگزینی تکنیکی بومی به جای تکنیک غربی عبور از تکنیک غربی ممکن است، تا آرام آرام تصور تکنیک جایگزین شده بر تصور تکنیک قبلی غلبه کند و دست و دل مردم به سوی تکنیک جدید متمایل شود. و البته وقتی مردم متوجه آفات آن یکی و ارزش آن دیگری بشوند راحت تر انتخاب می کنند. نقش دین در اینجاست که جهت روح ها را متوجه تکنیکی بکند که با فطرت انسان و ذات طبعت هماهنگی داشته باشد.

تخیل و تسلیم

کسانی که مرجع علمی و عملی مردم هستند نگاهشان به پدیده ها طوری است که احساس تکلیف می کنند چگونه وظیفه ی جمع مسلمین را با این پدیده ها در این زمانه روشن کنند، تا در عین رعایت اصول اسلامی، بتوانند در دنیای مدرن زندگی کنند. شما به عنوان یک شخص می توانید بسیاری از پدیده های جدید را نخواهید ولی این نظر را نمی توانید به جمع مسلمین تحمیل کنید. عموم مردم چنین اند که اگر به آن ها گفته شود چون تکنولوژی غربی با فرهنگ غربی همراه است و شما را از اسلام باز می دارد، پس تکنولوژی غربی را استفاده نکنید، به راحتی به اسلام پشت می کنند. چون امکان ندارد تکنولوژی های جدید را تصور کنند و راحتی کار با آن ها را بشناسند و آن وقت بتوانند به دست و دلشان بگویند از آن ها چشم پوشی کن، اصلاً دست و پایشان جلو نمی رود.