فرهنگ مدرنیته و توهم صفحه 122

نداریم، ولی باید بدانیم از طریق این تمدن بسیاری از اهداف ما برآورده نمی شود، که بحث آن گذشت.

حدّ و مرز تصرف در طبیعت

سؤال: لطفاً نمونه هایی از برخورد تعامل بشر قدیم با طبیعت را که منجر به اُنس با طبیعت می شده است و نه تخریب طبیعت، بفرمایید.

جواب: همان طور که قبلاً عرض کردم، سراسر زندگی بشر قدیم با طبیعت، روش تعامل بوده و نه تسلط، که نمونه های بارز آن وسایل زندگی آن هاست که امروز شما آن ها را در موزه می بینید. امّا یک نمونه خیلی مشخصِ قابل ذکر، نوع استفاده آن ها از رود نیل است. می دانید که رود نیل بیشترین جذر و مدّ را دارد. آمده اند با استفاده از همین نیروی طبیعی جذر و مدّ، طوری به دشت های اطراف آن کانال کشی کرده اند تا در موقع مدّ، که آب بالا می آید تمام دشت نیل- از بزرگ ترین دشت های دنیاست- آبیاری می شود و با دقّت بسیار زیادی توانسته اند آب را به اقصی نقاط این دشت برسانند. در سال های اخیر، چندین بار خواستند تقسیم بندی گذشته را تغییر دهند و آبیاری مدرن را جایگزین آن کنند، ولی کار خراب شد و خشکسالی حاصل شد و به ناچار دوباره به همان تقسیم بندی قبلی برگشتند.

در کتاب «گزینش تکنولوژی از دریچه بینش توحیدی» عرض کرده ایم که بشر قدیم بیش از آن که بخواهد با شتاب، کاری را انجام دهد، بیشتر فکر می کرده است تا از پتانسیل های طبیعت، نیرویی جهت