شبهات جدید صفحه 134

*شبهه

چه کسی وحی را از طرف خداوند به حضرت محمد صلی الله علیه و آله نازل کرد؟

*توضیح شبهه

در برخی از آیات قرآن آمده است که جبرئیل علیه السّلام وحی را به حضرت محمد صلی الله علیه و آله نازل می کند چنان که می فرماید: (قُلْ مَنْ کانَ عَدُوًّا لِجِبْرِیلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلی قَلْبِکَ بِإِذْنِ اللّهِ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ وَ هُدیً وَ بُشْری لِلْمُؤْمِنِینَ )؛ (1)«بگو: «کسی که دشمن جبرئیل باشد پس (دشمن خداست؛ چرا) که او با رخصت (و فرمان) خدا آن [قرآن] را بر دل تو فرود آورد؛ در حالی که مؤیّد آنچه (کتاب های الهی) پیش از آن بوده و رهنمود و مژده برای مؤمنان است».

اما در برخی از آیات روح القدس به عنوان نازل کنندۀ وحی شمرده شده نه جبرئیل: (قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّکَ بِالْحَقِّ لِیُثَبِّتَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ هُدیً وَ بُشْری لِلْمُسْلِمِینَ )(2) ؛ «(ای پیامبر!) بگو: «روح پاک، آن (قرآن) را از طرف پروردگارت به حق فرو آورد، تا کسانی را که ایمان آورده اند، استوار گرداند؛ و رهنمود و مژده ای برای مسلمانان باشد».

*پاسخ

مفهوم شناسی

واژه وحی و مشتقات آن نزد واژه شناسان، دارای معانی مختلفی همچون: اشاره، اشاره سریع، الهام و در دل افکندن، نوشتن، رسالت و پیام، تفهیم و القای پنهانی مطلبی به دیگری، نوشتاری، أمر و خط آمده است(3). به اعتقاد برخی

1- (1) بقره / 97.
2- (2) نحل / 102.
3- (3) ر. ک: ابن منظور، لسان العرب، ماده وحی؛ خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 3، ص 320؛ جوهری، صحاح اللغه، ج 6، ص 2519؛ ابن اثیر، نهایه، ج 5، ص 296 و....