شبهات جدید صفحه 147

*شبهه

آیا قرآن از فرهنگ و قوانین اعراب متأثر شده است ؟

اشاره

*پاسخ

قبل از شروع به پاسخ لازم است معنای فرهنگ روشن شود.

«فرهنگ»، واژه ای فارسی و به صورت «فرهنج» نیز آمده که در عربی به معنای «الثقافه» است. «الثقافه»، یعنی دانشمند و روشنفکر، با فرهنگ بودن، فرهنگ، علوم و معارف(1) ، حاذِق بودن، زیرک بودن، زود یاد گرفتن(2) ، دست یافتن و چیره شدن، و پیدا شدن(3). در فرهنگ معین، دربارۀ واژه «فرهنگ» چنین آمده است: «مجموعه آداب و رسوم، مجموعه علوم و معارف و هنرهای یک قوم؛ کتابی شامل لغات یک یا چند زبان و شرح آن ها، علم و دانش و ادب، کشیدن، تعلیم و تربیت را، فرهنگ می نامند.»(4)

برخورد قرآن با فرهنگ زمانه

اشاره

قرآن کریم با فرهنگ های موجود عصر خویش برخورد سه گانه ای داشته است:

1. برخورد انکاری؛ یعنی زدودن فرهنگ های خرافاتی اعراب جاهلی و عقاید شرک آلود و تأسیس فرهنگ مثبت.

2. اثباتی؛ یعنی امضای فرهنگ های مثبت اعراب جاهلی که هیچ گونه مخالفتی با عقل، علم، ارزش های انسانی و اصول قرآنی نداشته باشد.

3. اصلاحی؛ قرآن بعضی از آداب و فرهنگ ها را نپذیرفته، ولی به طور کامل نیز رد نکرده است. در این جا گوشه های از فرهنگ اعراب و برخورد قرآن با آن ها را، بیان می کنیم.

1- (1) محمد بندریگی، المنجد، ماده ثقف.
2- (2) ابن منظور، لسان العرب، ماده ثقف.
3- (3) سید علی اکبر قرشی، قاموس اللغه، ماده ثقف.
4- (4) محمد معین، فرهنگ فارسی، واژه فرهنگ.