شبهات جدید صفحه 177

*شبهه

آیا مشرکان، الله را می پرستیدند یا خدای دیگر را؟

اشاره

*توضیح شبهه

در برخی از آیات قرآن کریم، مسئله اعتقاد و اعتراف مشرکان به خداوند بیان گردیده است.

(وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ)1 ؛ «و اگر از آن [کافر] ها بپرسی: «چه کسی آسمان ها و زمین را آفرید؟» حتماً می گویند: «خدا»، بگو؛ «ستایش مخصوص خداست.» بلکه بیش ترشان نمی دانند». در حالی که در سوره کافرون به پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: (قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ لا أَعْبُدُ ما تَعْبُدُونَ وَ لا أَنْتُمْ عابِدُونَ ما أَعْبُدُ وَ لا أَنا عابِدٌ ما عَبَدْتُّمْ)2 ؛ «بگو: «ای کافران آنچه را (شما) می پرستید (من) نمی پرستم و آنچه را (من) می پرستم شما نمی پرستید و آنچه را (شما) پرستیدید من نمی پرستم».

یعنی معبودی که کافران می پرستند با معبودی که پیامبر صلی الله علیه و آله می پرستد، متفاوتند. حال این دو دسته از آیات چگونه قابل جمع هستند.

*پاسخ

توحید در لغت به معنای یکی قرار دادن و یگانه دانستن آمده است(1). اما در اصطلاح فلسفه، کلام، اخلاق و عرفان، به معانی گوناگونی به کار می رود که در همه آن ها یگانه دانستن خدای متعال در حیثیت خاصی لحاظ می گردد. و گاهی به عنوان مراتب توحید از آن ها یاد می شود(2).