تاریخ تحلیلی آندلس صفحه 105

بن یوسف از اهالی شهر وشقه از مولدین که در «ثغر اعلی» شوریده بود، توبه کرد و از حکم امان خواست و به او پیوست و برای مهار طلیطله با وی همکاری کرد؛ حَکَم او را به ولایت طلیطله گماشت، او ابتدا با مردم طلیطله به نیکی رفتار کرد و با آنها انس گرفت و با حیله به آنها نزدیک شد او نزد مردم خود را کینه توز و دشمن بنی امیه جلوه داد.

ابن اثیر و سایر منابع، به جزئیات مکر عمروس با رجال طلیطله و قتل عام آنها اشاره نموده اند؛ (1) به گفته ابن عذاری مردم طلیطله که خانه های آنها به آتش کشیده شده بود به کوه ها گریختند و در کوهستان و صحرا اسکان گرفتند. حَکَم به سال 198ه. هنگامی که از جنگ تدمیر برمی گشت شبانه و بی خبر وارد شهر طلیطله شد و به آنها امان داد. (2)

حَکَم ربضی

قتل عام مردم قرطبه از جمله تصفیه های خونین دولت اموی، در آندلس بود؛ بهانه این قتل را منابع تاریخی، اعتراض مردم و فقهای قرطبه به طغیان حَکَم ربضی و فساد و تباهی او دانسته اند؛ (3) مردم قرطبه به تحریک فقهای قرطبه که حَکَم را به شراب خواری (4) و فسق و فجور متهم کرده بودند، او را سنگ باران، خلع و قصد قتل او را کردند و با محمد بن هاشم مروانی بیعت کردند؛ ابن عذاری، این حادثه را اولین شورش (هیجه) مردم قرطبه به سال 189ه. قلمداد کرده و دومین هیجه را به سال 202ه. نوشته است. (5)

یحیی بن یحیای لیثی (که برادر او جزو کسانی که به وسیله حَکَم مصلوب شد) از فقهای پرچمدار مبارزه علیه حَکَم بود؛ طالوت فقیه نیز خون حَکَم را مباح اعلام کرد. (6) مردم قرطبه به سال 191ه. نیز بر حَکَم شوریدند. (7) حَکَم در پاسخ به مخالفت فقها ابتدا

1- (1) . ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج5، ص345.
2- (2) . ابن عذاری مراکشی، البیان المغرب، ج2، ص75.
3- (3) . ابن قوطیه، علت را شباهت عقاید آنها به خوارج زمان حضرت علی(علیه السلام) دانسته است. ر.ک: ابن قوطیه، تاریخ افتتاح آندلس، ص70.
4- (4) . ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج5، ص335.
5- (5) . ابن اثیر، شورش سال 191ه. و 202ه. را ذکر کرده است؛ ر.ک: ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج 5، ص414.
6- (6) . عبدالواحد مراکشی، المعجب، ص17، 18.
7- (7) . ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج5، ص346.