تاریخ تحلیلی آندلس صفحه 211

ایجاد کنند. (1) ضعف حکومت قاسم، باعث شد تا یحیی بن علی، پسر برادر او در هشتم ربیع الاخر 412ه. از مالقه (2) به قرطبه حمله کند؛ قاسم به دنبال این رویداد به اشبیلیّه گریخت و بربرها و آندلسی های قرطبه با یحیی بن علی بن حمود در روز دوشنبه اول جمادی الاولی سال 412ه. بیعت کردند. (3)

یحیی بن علی بن حمود

دولت «بنی حمود» از آغاز پیدایش خود، دولتی متزلزل بود؛ چرا که اوضاع آشفته قرطبه به هیچ کس اجازه استمرار قدرت سیاسی را نمی داد و خلافت هم چون بازیچه ای بین «امویان» و «بنی حمود» شد؛ پایتخت امویان و مرکز سنتی قدرت مسلمین در آندلس بیش از هر جای دیگر، دچار تفرقه بود و در آتش فتنه می سوخت؛ ابن حزم، اجتماع چهار خلیفه در منطقه واحدی در آندلس که فاصله آنها از هم، مسافتی کمتر از سه روز بود را فضیحت دانسته است: 1. خَلَف الحصری در اشبیلیّه؛ 2. محمد بن قاسم در بلاد خضرا؛ 3. محمد بن ادریس در مالقه؛ 4. ادریس بن یحیی در بُبَشْتِر. (4)

یحیی بن علی بن حمود، یک سال بیشتر در قرطبه دوام نیاورد و در دوازدهم ذی القعده 413ه. از قرطبه به مالقه رفت؛ (5) با این وصف، قاسم بن حمود بار دیگر اشبیلیّه را ترک کرد و در قرطبه اعلام خلافت نمود؛ سرانجام یحیی و عموی او قاسم در مورد خلافت باهم به توافق رسیده و دو خلیفه در دو نقطه، در مسافتی نزدیک به هم در آندلس حکومت کردند؛ پدیده ای که ابن حزم آن را ادبار امر بنی حمود دانسته است؛ به رغم این توافق مردم قرطبه او را نیز تحمل نکرده و بر وی شوریدند و قصر او را در محاصره گرفتند. محاصره قرطبه دو ماه طول کشید و قاسم مجبور شد در دوازدهم شعبان سال 413ه. قرطبه را ترک کند و در اشبیلیّه به خانواده خود بپیوندند؛ اما وزیر و کارگزاران آنها در اشبیلیّه،

1- (1) . ابن خلدون، العبر، ج7، ص334؛ ابن خطیب، الاعمال الاعلام، ص131.
2- (2) . Malaca.
3- (3) . ابن خطیب، الاعمال الاعلام، ص132.
4- (4) . همان، ص143.
5- (5) . ابن عذاری مراکشی، البیان المغرب، ج3، ص132؛ ابن خطیب، الاعمال الاعلام، ص132.