تاریخ تحلیلی آندلس صفحه 218

22- بزرگ ملوک الطوایف؛ بنوعبّاد

اشاره

«بنی عبّاد» از اعراب قبیله «لخم» با فتوحات به آندلس آمدند و در اشبیلیّه ساکن شدند. (1) اسماعیل بن عبّاد از جمله این اعراب بود که در دولت منصور بن ابی عامر به مقام قضاوت رسید و تا سقوط دولت اموی در این مقام باقی ماند و پس (2) از او پسرش قاسم، کار قضاوت اشبیلیّه را به عهده گرفت و اسماعیل، ریاست مشیخه شهر اشبیلیّه را پذیرفت؛ اشبیلیّه در این زمان، زیر سلطه دولت بربری «بنی حمود» بود؛ (3) بنی عبّاد از کارگزاران این دولت و دشمن سر سخت بربرها، در نخستین اقدام خود، بعد از سلطه کامل بر اشبیلیّه، بربرها را از شهر اخراج کردند؛ (4) آنان برای سرنگونی «بنی حمود» و تحقق آرزوی حکومت بر آندلس و تصرف قرطبه؛ اعلام کردند (5) که خلیفه اموی هشام المؤید، زنده است (6) و در اشبیلیّه به سر می برد؛ آنها مردی که بسیار شبیه هشام بود را به عنوان خلیفه در

1- (1) . وسعت دولت بنی عبّاد، سراسر جنوب آندلس و حدّ شرقی آن به تدمیر و حدّ غربی آن به اقیانوس اطلس رسید.
2- (2) . ابن خلدون، العبر، ج7، ص337؛ ابن خطیب، اعمال الاعلام، ص152.
3- (3) . عبدالواحد مراکشی، المعجب، ص67.
4- (4) . ابن خطیب، اعمال الاعلام، ص153.
5- (5) . به ضمائم، ضمیمه شماره 4 مراجعه شود.
6- (6) . سوء استفاده از خلیفه هشام المؤید به وسیله چند تن از سران ملوک الطوایف صورت گرفت، زهیر عامری (صاحب المریه) مردی سقا شبیه هشام را خلیفه خواند و تا مدتی با این ادعا خلافت کرد؛ ابن قطان در داستانی آورده که هشام از فتنه به اشبیلیّه فرار کرد و خود را پنهان کرده و به حصیر بافی مشغول شد؛ اما بنی عبّاد او را شناختند و خلعت خلافت پوشاندند. (ر.ک: ابن خطیب، اعمال الاعلام، ص154) این اقدامات نشان می دهد با اینکه مردم قرطبه پایان خلافت اموی را به علت حاکمیت چند دهه هرج و مرج و فتنه در قرطبه، ملغی اعلام کردند؛ اما قدرت طلبان شهرهای دیگر، حاضر به پذیرش این مطلب نبوده و دست به اقداماتی زدند تا به بهانه انتقال قدرت اموی به شهر و منطقه خود، دولتی مستقل به پا کنند؛ این اوضاع، جنگ بین شهرهای آندلس را به دنبال داشت که زمینه پیدایش ملوک الطوایف را ایجاد کرد؛ ابن عبّاد را می توان آغازکننده این جنگ دانست.