تاریخ تحلیلی آندلس صفحه 263

انقضای قرارداد صلح العقاب در 611ه./1217م بنای تجاوز گذاشتند. الفونسوی نهم شاه قشتاله جای خود را به پسرش فرناندوی سوم قدیس که ورود او به صحنه جنگ با تغییرات اساسی به نفع صلیبی ها همراه شد، داده با مرگ مستنصر اختلاف خانوادگی بر سر قدرت اوضاع موحدین را تیره کرد و در 1230م اتحاد قشتاله لیون زیر چتر قدرت فرناندو سوم به پیش روی و تصرف آندلس به وسیله صلیبی ها شدت بخشید. خطوط دفاعی مسلمانان از رود وادی یانه تا دره وادی الکبیر شکسته شد و تا 631ه. مرکز و غرب آندلس تحت سلطه صلیبی ها قرار گرفت و شهرهای به سرعت بین مسیحیان و شورشیان قدرت طلب تقسیم گردید و دوره سوم ملوک الطوایف آندلس آغاز شد. ابن هود جذامی بزرگ ملوک الطوایف دوره سوم و ابن احمر و زیان بن مردنیش و عزیز بن خطاب و... در نقاط مختلف اعلام استقلال کردند.

فرناندو با ترکیبی از قدرت نظامی و دیپلماسی با امرای ملوک الطوایف رفتار میکرد. فرناندو در 633ه./1236م قرطبه را تصرف کرد و در 641ه/غرناطه و در 666ه. جیان را گرفت و با حکومت خایمه اول به جای پدرش پدروی دوم در 1213ه. آراگوان در 625ه. طرطوشه و در 626ه. جزایر میورقه و یابسه را در 632ه. تصرف کرد. سعید؛ حاکم جزیره میورقه با آراگوان پیمان صلح بست و به این وسیله تا نیم قرن به حکومت خود ادامه داد و در سال 686 - به دست الفونسوی سوم نوه خایمه اول سقوط کرد. در صفر 636ه. آراگوان؛ بلنسیه، دانیه و... را گرفت و تا نیمه اول قرن هفتم هجری تنها در شرق و جنوب آندلس پادشاهی مرسیه باقی ماند سرانجام قدرت مسلمانان به بخش کوچکی از جنوب آندلس محدود شد.

نتایج حکومت موحدین در آندلس

1. اختلاف داخلی در اسپانیای مسلمان، علاوه بر ریشه های اجتماعی سیاسی از مبانی اختلاف مذهبی بسیار تند و عمیقی برخوردار بود؛ «موحدین» رقبای خود «مرابطین» را متهم به اعتقاد به عقیده «تجسم» کرده آنها را کافر قلمداد نمودند و مشروعیت جهاد با آنها را در قالب دین تأمین کردند؛ برخورد مرابطین و موحدین برخورد مذهب علیهِ مذهب بود.