تاریخ تحلیلی آندلس صفحه 299

28- علل سقوط آندلس

اشاره

سقوط آندلس در حوزه فرهنگ و تمدن اسلام و در تاریخ غرب مسیحی نمود بسیار بالایی داشته و از صبغه خاصی در تاریخ بشری برخوردار است؛ چنان که مورّخان صاحب نظر، مسلمان و غیر مسلمان به آن پرداخته و برخی از خاورشناسان فعالیت های علمی خود را به آن اختصاص داده اند.

از این شکست، با تعابیر متفاوتی یاد شده است: از دست رفتن بخشی از سرزمین های اسلامی؛ بازپس گیری مستعمرات عربی به وسیله دول اروپایی؛ انقراض سلسله های اسلامی آندلس؛ مرحله ای از جنگ های صلیبی؛ نابودی نوعی از تجربه بشری در عرصه فرهنگ و تمدن و سیاست اسلامی؛ حکم الهی؛ بازی سرنوشت و داوری تاریخ؛ بلع اجتماعی تمدنی به وسیله تمدن دیگر؛ مقتضیات زیست شناختی و جغرافیایی؛ مواردی است که در وصف حادثه سقوط آندلس می توان مطرح نمود؛ در نگاه بسیار عمیق به تاریخ آندلس از فتح تا سقوط، حادثه سقوط، نتیجه سلسله جنگ های مستمری است که در سراسر قرون حضور مسلمانان در آندلس در حال وقوع بود (1). (2)