- سخن ناشر 1
- مقدمه مؤلف 3
- اشاره 5
- 1- واژه آندلس 5
- محدوده جغرافیایی 7
- شهرهای اسلامی در آندلس 9
- اشبیلیّه 11
- قرطبه 13
- قرمونه 14
- استجه 14
- طلیطله 15
- بلنسیه 16
- مرسیه 18
- سرقسطه 19
- تُطیلَه 20
- طرطوشه 21
- طرّکونه 21
- لارده 21
- قسطلونه 22
- دانیه 23
- اوریوله 24
- لَقَنْتْ 24
- ألش 24
- قرطاجنه 25
- غرناطه 26
- جیّان 27
- وادی آش 27
- بیّاسه و ابدّه 28
- ارشدونه 29
- مالَقَه 29
- لورقه و بسطه 29
- المُنَکَّب 30
- حصن جبل فاره 30
- مَربَّله 30
- المَریَّه (مرآه البحر) 31
- رُنْده 31
- طریف 32
- الجزیره الخضراء یا جزیره ام حکیم 32
- جبل الطارق 32
- شریش 33
- بنبلونه 34
- بُرْغُشْ 34
- بلد الولید 35
- وادی الحجاره (مدینه الفرج) 35
- مجریط (مادرید) 35
- شقوبیه 35
- شنت یاقب (شنت یاقو) 36
- لیون 36
- کوادنجا 37
- سمّوره 37
- أوقییدو 37
- مارده 38
- بطلیوس 38
- لبله (لبله الحمراء) 38
- شنتمرّیه یا فارو 39
- شلب 39
- باجه 40
- اشبونه 40
- یابره 40
- شِنْتَره 41
- شنترین 41
- جزایر آندلسی مدیترانه 42
- برشلونه (بارسلون) 42
- نگاهی اجمالی به تاریخ اسپانیا پیش از فتح 44
- انحطاط گوت ها 46
- موسی بن نصیر 51
- اشاره 51
- 2- ورود اعراب به آندلس 51
- دوره والیان اموی آندلس- (92ه.- 138ه/711م-756م) 55
- تشنج در انتخاب والیان آندلس 59
- لشگر یزید در آندلس 61
- ابوالخطّار و اتحاد موقت اعراب 63
- چکیده 65
- نتایج «فتح آندلس» 66
- پرسش 67
- منابع، برای مطالعه بیشتر 68
- اشاره 70
- 3- سیاست امویان در آندلس 70
- صمیل زمینه ساز استقرار امویان در آندلس 73
- عبدالرحمن اموی از شام تا آندلس 77
- چکیده حوادث دوره والیان آندلس 80
- نتایج دوره والیان در آندلس 82
- سؤالات دوره والیان 83
- منابع بیشتر دوره ولاه 84
- 4- عبدالرحمن و انحصار قدرت 85
- اشاره 90
- 5- شورش های دوره عبدالرحمن اول 90
- تصفیه خونین اعراب اشبیلیّه 91
- اشاره 94
- 6- عملیات نظامی در شمال آندلس 94
- دولت عباسی شارلمانی و امویان آندلس 95
- بحران جانشینی 99
- اشاره 99
- 7- هشام بن عبدالرحمن الرضا 99
- صوائف زمان هشام 101
- سومین عادل بنی امیه!! 101
- 8- حَکَم بن هشام (حَکَمِ اوّل) 103
- اشاره 103
- تصفیه خونین طلیطله- (واقعه حفره) 104
- حَکَم ربضی 105
- غزوات خارجی حکم 107
- 9- عبدالرحمن بن حکم بن هشام (الاوسط ) 109
- اوج خلافت اموی 109
- شورش های ثغر الاوسط 110
- غزوات خارجی عبدالرحمن اوسط (صوائف) 112
- اشاره 116
- 10- محمد بن عبدالرحمن 116
- شورش ابن مروان جلیقی 118
- شورش ابن حفصون 120
- 11- خلافت منذر بن محمد 123
- اشاره 125
- 12- خلافت عبدالله بن محمد بن عبدالرحمن بن حکم 125
- شیوع اضطراب آندلس 125
- 13- خلافت عبدالرحمن بن محمد (الناصرلدین اللّه) 131
- اشاره 131
- شیوع نفاق و فتنه در آندلس 131
- جنگ های الناصر 132
- غزوه پنپلونه 135
- ناصر و ادریسیان 137
- الف) مناسبات با دولت های اروپایی و شمال آندلس 139
- 14- روابط خارجی دولت امویان آندلس 139
- ب) روابط دولت اموی با بیزانس 142
- ج) روابط دولت اموی آندلس با فاطمیان 143
- 15- حَکَم بن عبدالرحمن (المستنصربالله) 146
- اشاره 146
- حَکَم و سلطه امویان بر مغرب اقصی 148
- منصور 151
- 16- هشام بن حکم و آغاز انحطاط دولت اموی 151
- اشاره 151
- دولت بنی عامر 154
- 17- محمد بن هشام بن عبدالجبار 158
- 18- آشوب بربرها (الفتنه البربریه) 162
- اشاره 162
- بازگشت مهدی به خلافت 163
- خلافت دوم هشام (المؤید) بن حکم بن عبدالرحمن 164
- دومین دوره حکومت سلیمان بن حکم 165
- اشاره 167
- 19- فروپاشی دولت اموی 167
- مرتضی مروانی 168
- 20- فرهنگ و تمدن اسلامی در دوره امویان 172
- اشاره 172
- سازمان دولت 175
- تأسیسات در دوره اموی در آندلس 176
- علوم و معارف در آندلس 178
- استمرار علوم و معارف اسلامی در دوره ملوک الطوایف 196
- چکیده دوره امویان آندلس (138-422ه) 198
- پرسش 203
- نتایج «دوره حکومت امویان در آندلس» 203
- منابع، برای مطالعه بیشتر 205
- 21- ملوک الطوایف؛جنگ احزاب 207
- اشاره 207
- دولت بنی حمود 209
- دولت علی بن حمود در قرطبه 210
- یحیی بن علی بن حمود 211
- بازگشت امویان 212
- ادریس بن علی بن حمود و سقوط بنی حمود 214
- دولت بنی جهور در قرطبه- (422-462ه) 215
- سقوط بنی جهور 216
- اشاره 218
- 22- بزرگ ملوک الطوایف؛ بنوعبّاد 218
- جانشینان ابن عبّاد 220
- دولت بنی هود در سرقسطه (481-504ه) 221
- سلیمان بن هود 222
- دولت بنی افطس، بنو مسلمه (413-478ه) 224
- دولت بربری غرناطه (403-483ه) در جنوب آندلس 225
- دولت بنی ذوالنون در طلیطله (400- 478ه) در ثغر اوسط 226
- دولت بنی رزین (403-497ه) 227
- چکیده دوره اول ملوک الطوایف در آندلس 228
- نتایج دوره اول ملوک الطوایف در آندلس 230
- پرسش 231
- منابع، برای مطالعه بیشتر 232
- 23- مرابطین 233
- اشاره 233
- سقوط طلیطله 234
- استمداد ملوک الطوایف از مرابطین 236
- نبرد زلاّقه 238
- پایان دوره اول ملوک الطوایف 240
- جنگ اقلیش 243
- شورش مریدین 245
- شورش قرطبه 246
- دوره دوّم ملوک الطوایف 247
- چکیده دوره مرابطین در آندلس 248
- نتایج دوره حکومت مرابطین در آندلس 250
- پرسش 251
- منابع، برای مطالعه بیشتر 252
- 24- موحدین و استمرار وحدت سیاسی مغرب و آندلس 253
- اشاره 253
- پیروزی الْارک و شکست العِقاب 256
- آغاز دوره سوم ملوک الطوایف آندلس 258
- چکیده دولت موحدین در آندلس 261
- نتایج حکومت موحدین در آندلس 263
- پرسش 264
- منابع، برای مطالعه بیشتر 265
- 1- علوم دینی 266
- 25- علوم، فرهنگ و تمدن اسلامی 266
- اشاره 266
- 2- فلسفه و کلام 267
- 3- تصوف 269
- 4- ادبیات 270
- 5- تاریخ و جغرافیا 271
- هنر خوش نویسی 272
- نتایج عصر مرابطین و موحدین 273
- چکیده علوم، فرهنگ و تمدن اسلامی در عصر مرابطین و موحدین 273
- پرسش 274
- منابع، برای مطالعه بیشتر 275
- دولت بنی نصر در غرناطه 277
- 26- آخرین دوره حکومت مسلمین در آندلس 277
- بنی الاحمر و هجوم دولت های مسیحی 278
- محمد فقیه و جهاد با قشتاله 280
- انحطاط دولت غرناطه 283
- الایسر 286
- سقوط غرناطه 287
- چکیده دولت بنی نصر در غرناطه636-897ه./1238-1492م. 289
- نتایج حکومت غرناطه در آندلس 291
- پرسش 292
- اشاره 293
- 27- فرهنگ و تمدن اسلامی در دوره بنی احمر 293
- معارف اسلامی 294
- چکیده فرهنگ و تمدن در دوره بنی احمر (آخرین ایام آندلس) 297
- نتایج 297
- پرسش 297
- منابع، برای مطالعه بیشتر 298
- اشاره 299
- 28- علل سقوط آندلس 299
- الف) علل اصلی سقوط آندلس 302
- ب) سقوط نهایی آندلس 324
- مراحل جنگ های صلیبی بر مبنای باز پس گیری آندلس 324
- بازپس گیری آندلس 325
- پس از باز پس گیری 334
- منابع، برای مطالعه بیشتر 338
- 29- تاریخ تشیع در آندلس 339
- اشاره 341
- 30- سقوط خلافت در قرطبه و ظهور دولت بنی حمود، 341
- علی بن حمود 343
- علی بن حمود، خلیفه حاکم قرطبه 345
- قاسم بن حمود 346
- پایان سرگذشت قاسم بن حمود 348
- بازگشت دوباره قاسم به قرطبه 348
- المستکفی بالله 349
- خلافت المستظهر 349
- ابن شهید و ابن حزم در دربار بنی حمود 350
- ادریس اوّل 351
- حسن بن یحیی حمودی و یحیی بن ادریس 354
- ادریس دوّم 355
- محمّد اوّل 357
- محمد بن قاسم 358
- خلافت دوباره ادریس دوّم 359
- ادریس سوّم 359
- محمّد دوّم 360
- محمّد بن قاسم بن حمود 360
- قاسم بن محمد حمودی 362
- ضمائم 365
- تصاویر 374
- فهرست منابع 391
- اشاره 391
- مجلات 393
- منابع لاتین 393
در جهت قبله قرار دارد و ربض آن در پایین کوه است؛ در این شهر چشمه های بسیاری جاری بوده و دارای باغ های بزرگ میوه بسیاری است؛ از جمله منابع آب آن رودخانه ای خروشان چون نیل در شنترین است. (1)
از میان آثار اسلامی آندلسی باقی مانده در شنترین، می توان دیوارها و برج های سالم قصبه که در خارج شهر کنونی به چشم می خورد و نیز اجزای داخل کلیسای جامع آندلسی را برشمرد؛ «کلیسای یوحنا»، در محل مسجد بنا شده و برج ناقوس آن نیز، مناره پیشین آن مسجد است. (2)
برشلونه (بارسلون)
-3
برشلونه مرکز ایالت بارسلونا و کاتالونیا، (4) ناربون، کی سون و... بوده و در ناحیه «لانگدونک» (5) قرار دارد؛ این شهر، از جمله شهرهای آندلس دوره اسلامی در آن سوی جبال «پیرنه» (6)محسوب می شده است.
جزایر آندلسی مدیترانه
میورقه (7)
میورقه بزرگ ترین جزیره از مجمع الجزایر «الشرقیه» (جزایر بلیار) است؛ جزیره منورقه (8) در شمال شرقی و جزیره یابسه (9) در جنوب غربی آن واقع شده اند و تعدادی جزایر کوچک نیز در اطراف آنها وجود دارد؛ شهر میورقه مرکز این جزایر است؛ این جزایر دوره رومی، گوتی و عربی را گذرانده اند. جزیره میورقه به سال 290ه. به دست عصام خولانی فتح گردید. در دوره اسلامی، شکوه تمدن اسلامی را به خود دید؛ این «جزیره در دریای زقاق قرار دارد؛ شهر
1- (1) . حمیری، الروض المعطار، ص347.
2- (2) . عنان، الآثار والبقایا الآندلسیه فی اسبانیه والبرتغال، ص427، 428.
3- (3) . Barcelona.
4- (4) . cataluna.
5- (5) . Languedoc.
6- (6) . سلسله جبال البرانس؛. Pir إ n إ es
7- (7) . Mallorca.
8- (8) . Menorca.
9- (9) . Ibiza.