تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 116

4-خوارج اباضیه

1-مبارزه سرّی و مرحله شورش

اشاره

شورش و مبارزات«اباضیه»در مغرب،به دلیل نزدیکی به قیروان(مرکز امارت)و استقرار نیروهای نظامی خلافت،دیرتر از«صفریه»شروع شد؛اما پیروزی مبارزاتِ صفریه در مغرب اقصی،اباضیه را تشویق کرد تا در قیام خود تعجیل کنند. (1)در سال 126 ه/744 م اباضیه به رهبری عبدالله بن مسعود تجیبی،در طرابلس شوریدند که با قتل عبدالله بن مسعود به شکست انجامید. (2)در سال 131 ه نیز هوّاره در اطراف،عبدالجباربن قیس مرادی و حارث بن تلید حضری به خون خواهی عبدالله بن مسعود تجیبی جمع شدند و طرابلس را محاصره کردند؛ (3)عبدالرحمن بن حبیب،والی افریقیّه با حیله،آن دو را شکست داد و کشت؛در سال 132 ه،اسماعیل بن زیاد نفوسی قابس را تصرف کرد؛ولی عبدالرحمن بن حبیب او را شکست داد و به قتل رساند. (4)

شکست های خونین قیام های اباضیه در طرابلس و قابس در فاصله سال های 126 تا 132 ه اباضیه را به فکر انداخت تا شورش های خود را در شکل مؤثری سازمان دهند؛آنها با مهاجرت به بصره،با ابوعبیده مسلم بن ابی کریمه و رهبران اباضیه در این خصوص

1- (1) .اسماعیل،الخوارج فی المغرب الاسلامی،ص62.
2- (2) .ابن خلدون،العبر،ج6،ص223.
3- (3) .به قسمت ضمائم،ضمیمه شماره 2 مراجعه شود.
4- (4) .ابن خلدون،العبر،ج6،ص223.