تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 126

متحد شد و سایر قبایل نیز امامت ابویقظان را پذیرفتند و محمد مسئله را انکار کردند.«نفوسه»و«رستمی ها»با ابویقظان بیعت کردند؛ابویقظان مورد استقبال مردم تاهرت قرار گرفت و خانه او محل اجتماع مردم شد؛ابن خلدون با بررسی بربر لواته از شاخه های بزرگ بربر«بُتر»به دخالت تاریخی آنها در برخی حوادث سیاسی مغرب اشاره کرده است. (1)

ابویقظان،پس از استقرار در تاهرت،اباعبدالله،محمدبن عبدالله بن ابی شیخ را قاضی تاهرت نمود و مردی از اهالی نفوسه را مسئول بیت المال کرد و گرو هی را هم به«امر به معروف و نهی از منکر»گماشت.ابویقظان،سیاست عدم تعصب نسبت به قبیله ای خاص را در پیش گرفت؛او مجلس مشورتی از روسای قبایل انتخاب کرد؛امور دولت رستمی را چنان به نظم آورد که برخی او را با عبدالرحمن بن رستم بینان گذار دولت اباضیه،مقایسه کرده اند. (2)مردی پارسا به نام عیسی بن فرناس از نفوسه و مردی فقیه از هُواره و فقیهی به نام ابوعبیده همواره نزد ابویقظان بودند. (3)ابویقظان زندگی بسیار ساده داشت و مانند مردم زندگی می کرد و در بین مردم محبوب و مطاع بود.او به سال 281 ه از دنیا رفت و هفده دینار از او باقی ماند؛بعد از مرگ او،مردم عادی،بدون مشورت با بزرگان قبایل،ابوحاتمِ نوجوان را به امامت برگزیدند؛غزاله مادر ابوحاتم،عهده دار کارهای ابویقظان بود.

ابوحاتم(281294ه)

یوسف ابوحاتم،پسر محمد از سرداران ابویقظان بود؛از جمله مشاغل او را امین قافله های حج و مشرق دانسته اند. (4)ابوحاتم ششمین امام رستمی،پسر ابویقظان،در یکی از مراسم حج خبر مرگ پدر را شنید،مردم در کاروان با او بیعت کردند؛دو روز بعد،او به شهر رسید و مردمِ شهر به استقبال او آمدند؛سران قبایل و خویشان،با او بیعت کردند؛در زمان ابوحاتم،سه عالم غیر اباضی در پی خاموش کردن مذهب اباضی بودند.

1- (1) .ابن خلدون،العبر،ج6،ص235،234.
2- (2) .اسماعیل،الخوارج فی المغرب الاسلامی،ص131؛الازهار الریاضیه،ج1،ص240.
3- (3) .ابن الصغیر،ترجمه جودی،تاریخ بنی رستم،ص114،112،111،101،100.
4- (4) .همان