تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 255

تصرف کرد؛هجوم عرب«بنی هلال»،دولت بنی زیری را در معرض فروپاشی کامل قرار داد؛عرب و زناته نتوانستند در افریقیّه در کنار هم زندگی کنند و اعراب،زناته را به جنوب مغربِ اوسط راندند. (1)بعد از حمله اعراب،قیروان اهمیت خود را از دست داد؛در جمعیت و عظمت قیروان دوره فاطمی نوشته اند که هر روز هفتصد گاو در آن ذبح می شد.در سال های 450-453 ه درگیری هایی بین عرب و قبایل بربر روی داد که پیروزی در آن با عرب ها بود. (2)به گفته محققین،در آغاز قرن ششمِ هجری،افریقیّه تابع«عربِ هلالی»شد. (3)

از جمله حوادث دوره معز،گسترش قدرت دریایی مسلمین در مدیترانه بود.ناوگان معز به سال 411 ه/1020 م و 416 ه/1025 م تحرکاتی را در جنوب ایتالیا انجام داد. (4)از جمله مشکلات مدیترانه،مسئله صقلیّه بود که در دوره«فاطمی»و«زیری»جریان داشت.جنگ های دریایی ناوگان زیری با ناوگان«بیزانس»و«نرمان»در مدیترانه،در مواردی با شکست و در چند مورد نیز با پیروزی همراه بود. (5)از جمله موارد جنگ دریایی،بین سردار زیریان(ابن الحّواس)در مقابل اتحاد حاکم صقیله(ابن الثمنه)و نرمان ها در رجب 444 ه/دسامبر 1051 م بود.معز به سال 454 ه در پنجاه و شش سالگی درگذشت و در مقبره بنی زیری در المنستیر دفن شد.

تمیم بن معز

تمیم در روز دوشنبه سیزدهم رجب 422 ه در منصوریّه متولد شد؛وی فردی اهل ادب و شعر بود؛چنان که عماد اصفهانی به دیوان شعر او اشاره کرده است. (6)به قدرت رسیدن تمیم،با زور و با قتل هفتصد تن از بزرگان دربار،نزدیکان و خواص پدرش همراه شد.

1- (1) .روجی ادریس،الدوله الصنهاجیه،ج1،ص288.
2- (2) .ابن عذاری مراکشی،البیان المغرب،ج1،ص294.
3- (3) .روجی ادریس،الدوله الصنهاجیه،ج1،ص355.
4- (4) .ابن اثیر،الکامل فی التاریخ،ج9،ص145.
5- (5) .روجی ادریس،الدوله الصنهاجیه،ج1،ص211.
6- (6) .روجی ادریس،الدوله الصنهاجیه،ج1،ص297؛ابن اثیر،الکامل فی التاریخ،ج9،ص119.