تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 277

دروازه بود و تأسیسات مختلفی در قلعه و در اطراف آن وجود داشت:چند قصر و دارالاماره،چندین مسجد و اماکن اقامتی مختلف؛همواره مقدار زیادی گندم و میوه جات نیز در قلعه نگهداری می شد؛صنایع مختلفی چون:تولید زین اسب،تولید انواع پارچه و لباس های پشمی و حریر و...در قلعه دایر بود.

تشکیلات اداری زیریان

«بنی زیری»امرای دست نشانده«فاطمیان»بودند. (1)اما در این بین،معزبن بادیس به«عباسیان»پیوست و به نام آنها بر افریقیّه حکومت کرد.«زیریان»در بسیاری از تشکیلات اداری،مانند«فاطمیان»بودند.استفاده از پرچم و عمامه های سفیدِ تاج مانند در بین آنها مرسوم بود. (2)نام خلیفه فاطمی در پرچم ها و لباس های رسمی آنها نوشته شده بود.معزبن بادیس در بیعت با خلیفه عباسی،پرچم سیاه را در دستگاه اداری خود معمول کرد.دربار امرای بنی زیری،محل تشریفات مفصل جشن ها و مراسم با شکوه بود؛در این جشن ها،معمولاً از حیوانات،مانند فیل،زرّافه،ببر و شترهای اصیل استفاده می شد. (3)معزبن بادیس یک باغ وحش اختصاصی داشت.امرای بنی زیری علاقه مند به شکار و شکارگاه های اختصاصی متعددی در اطراف قیروان داشتند. (4)

در دربار آنها شعرا و مورخین رسمی حضور داشتند تا در وصف و مدح و عظمت«زیریان»بنویسند و بسرایند.امرای بنی زیری و بنی حماد،امور دولت خود را به وزرا که معمولاً از بین افراد مورد اعتماد آنها انتخاب می شدند،می سپردند:امور دولت در اختیار وزیر اکبر بود که به ان«متولی امور الدوله»می گفتند؛ (5)عبدالله بن محمد کاتب،از جمله

1- (1) .بنی حماد،تا پایان،وابسته به خلافت عباسی باقی ماندند.عبارت سکه بنی حمّاد که ابن خلدون آن را نقل کرده(یک روی سکه،نام امیر یحیی بن عبدالعزیز همراه آیه: وَ اتَّقُوا یَوْماً و...است و روی دیگر سکه،نام خلیفه عباسی،مقتضی و تاریخ ضرب سکه است)این مطلب را نشان می دهد؛ر.ک:ابن خلدون،العبر،ج6،ص363.
2- (2) .روجی ادریس،الدوله الصنهاجیه،ج2،ص122،117.
3- (3) .ابن عذاری مراکشی،البیان المغرب،ج1،ص249.
4- (4) .همان،ج1،ص266.
5- (5) .همان،ص301.