تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 358

دسته(منکرین،مثبتین و معتدلین)تقسیم کرده است.عبدالله عنان،نسب علوی او را انکار کرده است. (1)

ابن تومرت،از آندلس تا بغداد

مهدی ابن تومرت در خانواده ای،اهل زهد و دیندار به دنیا آمد؛او از کودکی به دنبال دانش بود.خانواده او اهل مرابطه و مراقبه در مسجد بودند. (2)ابن تومرت چون در کار روشن کردن چراغ های مسجد بود به او به زبان بربری«اسافو»(نور)می گفتند. (3)او برای ادامه تحصیلات در جوانی به آندلس رفت و در قرطبه به تحصیل مشغول شد و سپس به مهدیّه رفت (4)و در درس امام مازری حاضر شد.وی هجده ساله بود که آن جا را به قصد اسکندریّه و انجام«حج»ترک کرد.در اسکندریّه در حوزه درس ابوبکر طرطوشی حاضر شد و بعد،از آن جا به بغداد رفت؛او در عراق وارد حوزه درسی غزالی شده (5)و در«نظامیّه بغداد»ساکن شد (6)و با علمایی چون:طرطوشی،کیاهراسی،ابوبکر چاچی،مبارک بن عبدالجبار از متکلمین و محدثین بغداد ملاقات کرد؛البته خبر حضور او در بغداد و ملاقات و تلمّذ از غزالی مورد اختلاف بین مورخین است.کتب رسمی تاریخ موحّدین:المعجب، (7)الحلل الموشیه (8)آن را تأیید کرده اند؛اما ابن اثیر و ابن خلدون آن را مورد تردید قرار داده اند. (9)

در گزارش عبدالواحد مراکشی از ملاقات ابن تومرت با غزالی در شام، (10)شیخ الشیوخِ

1- (1) .عنان،تاریخ دولت اسلامی در آندلس،ترجمه آیتی،ج3،ص159.
2- (2) .ابن خلدون،العبر،ج6،ص465.
3- (3) .ابن سیماک عامری،الحلل الموشیه،ص103.
4- (4) .زرکشی،الدولتین،ص4.
5- (5) .ابن خلدون،العبر،ج6،ص465.
6- (6) .سلاوی،الاستقصاء،ج2،ص13.
7- (7) .عبدالواحد مراکشی،المعجب،ص1270.
8- (8) .ابن سیماک عامری،الحلل الموشیه،ص105،104.
9- (9) .ابن خلدون،العبر،ج6،ص466؛ابن اثیر گزارش ملاقات غزالی با ابن تومرت را ضعیف شمرده و قول درست را عدم اجتماع غزالی و ابن تومرت دانسته است؛ر.ک:ابن اثیر،الکامل فی التاریخ،ج195،8.
10- (10) .عبدالواحد مراکشی،المعجب،ص178.