تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 378

چنان که مراکشی آن را پدیده ای بی نظیر در افریقیّه دانسته است. (1)با این وجود شورش های متعددی نیز در زمان یوسف رخ داد؛از جمله:

در سال 561 ه/1165 م،سبع بن منغفاد در جبل«تیزیران»از بلاد غماره شورید و فتنه وی همه جا را فرا گرفت.قبایل«صنهاجه»به او پیوستند و یوسف خود با اعزام لشکری بزرگ،آنها را سرکوب کرد و سبع را کشت. (2)

«بنی رند»نیز،از اواخر دولت«زیریان»در فقصه از بلاد افریقیّه،حکومتی مستقل بر پا کرده بودند؛آنها با تأسیس دولت«موحّدین»با عبدالمؤمن بیعت کردند و در جنگ های افریقیّه به او پیوستند؛اما در سال 574 ه/1178 م بار دیگر در قفصه استبداد ورزیده و باعث اضطراب اوضاع قفصه و اطراف آن شدند؛ (3)آنان از جمله،عامل موحّدین(عمربن موسی)را به قتل رساندند.یوسف ناگزیر،در سال 576 ه با لشکری انبوه،قفصه را تصرّف کرد و بنی رند را کشت؛پس از این نبرد وی در 577 ه به مراکش بازگشت و چنان که نوشته اند هزینه لشکرکشی او به قفصه یک میلیون دینار شد. (4)

توسعه مراکش،یکی از تحولات دوره یوسف بود.او از قبایل«هسکوره»و«صنهاجه»خواست تا همراه با اهل و عیال خود در مراکش سکونت کنند؛با این اقدام جمعیت انبو هی از بربر و عرب به سوی مراکش سرازیر شدند.

جهاد در آندلس و حفظ شهرهای اسلامی،از مهم ترین وظایف خلافت موحدی بود. (5)در سال 565 ه/1169 م یوسف بن عبدالمؤمن،برادرش(اباحفص)را برای جهاد به آندلس فرستاد. (6)او از راه دریا و«قصر المجاز»با بیست هزار سپاهی وارد آندلس شد و برادر خود(اباسعید)را به بطلیوس فرستاد و او با فردیناندوِ دوم شاه لیون(ملقب به بیبوج) (7)صلح کرد و سپس همه لشکر موحّدین،همراه با ابراهیم بن هَمُشْک و ابن مردنیش شورشی مرسیه،

1- (1) .همان،ص168،167،166.
2- (2) .سلاوی،الاستقصاء،ج3،ص101.
3- (3) .همان،ص106.
4- (4) .ابن عذاری مراکشی،البیان المغرب،ج3،ص113.
5- (5) .عبدالواحد مراکشی،المعجب،ص201،200،149،148.
6- (6) .ابن اثیر،الکامل فی التاریخ،ج9،ص370.
7- (7) - .EL Bsboso.