تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 399

دیوارهای قلعه،خلیفه(سعید)را شناخت و با نیزه ای او را از پا در آورد. (1)

خبر قتل سعید،باعث آشوب در لشکر موحّدین شد.جسد سعید را در«مقبره ابی مدین»در تلمسان به خاک سپردند.سپاه موحّدین پراکنده شده و بنی عبدالواد صاحب غنایم زیادی شدند:مصحف عثمان و گردن بندی گران بها متشکل از دویست قطعه یاقوت و دُرّ،از جمله این غنایم بود.خبر شکست لشکر موحّدین در تلمسان به گوش«بنی مرین»رسید.آنان از فرصت استفاده کرده،در مکناسه و اطراف تازا دست به شورش زده و عبدالله بن سعید را کشتند و رباط را تصرّف کردند (2)و این از نخستین فتوحات«بنی مرین»بود؛آنان پس از این پیروزی،شهر فاس را نیز تصرّف کردند. (3)باقیمانده موحّدین خود را به مراکش رسانده و با ابوحفص،عمر المرتضی پسر ابی ابراهیم بن یوسف بن عبدالمؤمن بیعت کردند. (4)مرتضی،پیش از این و الی«رباط الفتح»در سلا بود. (5)

دولت مرتضی و ابی دبوس

شیوخ موحّدین در«جامع منصور»جمع شدند و مسؤلیت خلافت موحدی را به ابوحفص عمر،سپردند. (6)او به سرعت به سمت مراکش حرکت کرد؛در راه،شیوخ عرب نیز با او بیعت کردند و او را به«مرتضی»ملقب ساختند. (7)مهم ترین مسئله دولت موحدی،«خروج بنی مرین»و قدرت طلبی آنها بود.آنها بر مکناسه،رباطِ تازا و...مسلط شدند و در 647 ه/1249 م فاس را نیز گرفتند. (8)مرتضی با ارسال سپاهی بلاد«رباط فتح»را در 650 ه پس گرفت.او سه سال بعد در 653 ه با سپاهی از هشتاد هزار«موحّدین»،عرب،ترک،

1- (1) .سلاوی،الاستقصاء،ج3،ص238.
2- (2) .همان،ج3،ص239.
3- (3) .ابن عذاری مراکشی،البیان المغرب،ج3،ص293،292،291
4- (4) .ابن ابی زرع فاسی،الاستقصاء،ج3،ص243.
5- (5) .ابن ابی زرع فاسی،الانیس المطرب بروض القرطاس،ص258.
6- (6) .عبدالواحد مراکشی،المعجب،ص240.
7- (7) .ابن عذاری مراکشی،البیان المغرب،ج3،ص288.
8- (8) .سلاوی،الاستقصاء،ج3،ص244.