تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 4

1-مغرب

اشاره

درباره واژه«مغرب»و محدوده جغرافیایی آن در جهان اسلام در متون اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد؛در این بین ابن خلدون که خود از نزدیک با شهرهای مغرب و حدود آن آشنا بوده و مسافرت های طولانی در این دیار داشته،تلاش نموده است تا وصف دقیقی از واژه مغرب ارائه دهد؛ازاین رو گزارش های وی دراین باره دقیق تر بوده و بر سایر بررسی ها مقدم است؛در یک نگاه اجمالی،دو دیدگاه در مورد مغرب وجود دارد:

1.«مغرب»سرزمین وسیعی است که در اصطلاح جغرافی دانانِ مسلمان از آن با واژه«غرب اسلامی» (1)یاد شده و مغرب و آندلس را دربر می گیرد؛ (2)تاکنون تصوّر بر این بوده است که فرانسوی ها واژه«غرب اسلامی»را ابداع کرده اند؛اما چنان که خواهد آمد،واضع این واژه،جغرافی دانان مسلمان بوده اند.

2.حدّ مغرب با مناقشاتی،از حدود برقه تا طنجه است که با این تعریف،سرزمین آندلس از آن خارج است.

اکنون وصف مقایسه ای چند تن از صاحب نظرانِ جغرافیای اسلامی را در خصوص واژه«مغرب»بررسی می کنیم:

ابن خلدون،مورخ مغربی قرن هشتم هجری در مورد واژه مغرب می نویسد: (3)واژه

1- (1) .به قسمت ضمائم،تصویر شماره 1 مراجعه شود.
2- (2) .به قسمت ضمائم،تصویر شماره 2 مراجعه شود.
3- (3) .اعلم،ان لفظ المغرب،فی اصل وضعه اسم اضافی و....