تاریخ تحلیلی مغرب صفحه 89

نوینی به فتوحات داد.نشر اسلام و قرآن و استقرار امنیت و آرامش از دست آوردهای او بود.خاندان مهلبی از جمله خانواده های مستقر در مغرب بودند که چند تن از افراد آن در خدمت به خلافت و پیشرفت فتوحات نقش اساسی ایفا کردند.نخستین و الی خاندان مهلبی عمربن حفص(هزارمرد)و آخرین آنها فضل بن روح بود.

نتایج فتح مغرب و دوره ولاه

1.پیروزی مسلمانان در غرب اسلامی،باعث نهایی شدن تجزیه امپراتوری روم و جدایی ارزشمندترین متصرفات آفریقایی از پیکره آن گردید.

2.غنایم فتوحات مغرب به شکل ناعادلانه ای به«حزب اموی»تعلق گرفت.

3.چهره فتوحاتِ دوره اموی،با فاجعه قتل امام حسین علیه السّلام ننگین شد.

4.توسعه فتوحات به وسیله حزب اموی علی رغم مخالفت خلیفه دوم و حوادث خونین در مرکز خلافت،وسیله ای جهت کسب مشروعیت و تحصیل قدرت سیاسی بود.

5.فضای جغرافیایی جدیدی،جهت گسترش اسلام و زبان عربی ایجاد شد.

6.پیروزی مسلمانان در غرب اسلامی،باعث شکل گیری مغرب کبیر شد؛این منطقه،بین اروپا و شرقِ جهان اسلام قرار گرفت و جهان مسیحیت به اروپا محدود شد.

7.با فتح مغرب،مسلمانان بر مدیترانه غربی مسلط شدند.

8.امویان،گرو هی از نظامیان بلندپایه سرسپرده خود که در شرق،در نابودی اهل بیتِ پیامبر صلّی الله علیه و آله خوش خدمتی کرده بودند را به صورت دانه های تسبیح در فتوحاتِ مصر،افریقیّه و مغرب به کار گرفتند و معاویه بن حدیج،سازمان مخفی امویان در مصر را شکل داد و در پوشش فتوحات،مخالفان امویان را حذف می کرد و امر فتوحات،توجیه روانی سیاست های داخلی امویان،نزد عوام و خواص بود؛آنها با فتوحات مشروعیت حقوقی و فقهی کسب می کردند و عوام و خواص را با پرچم داری فتوحات و معرفی خود به عنوان چهره مجاهدِ فی سبیل الله فریب می دادند؛در عین حال،در کنار فاتحین،گرو هی از صحابه و تابعین نیز بودند که نقشی اساسی در گسترش اسلام در بین مردم سرزمین های فتح شده ایفا می کردند.