- سخن ناشر 1
- تبیین موضوع تحقیق و منابع اصلی 10
- هدف و ضرورت تحقیق 15
- 1-اصالت رومی تشکیلات اسلامی 17
- اشاره 17
- اشاره 18
- الف)دیوان 18
- ب)پیوستگی دین و سیاست 19
- ج)خاتم 20
- د)سکه 20
- و)منصب کتابت و کاتبان 21
- ه)گاه شماری و تاریخ 21
- 3-اصالت عربی تشکیلات اسلامی 22
- 4-اصالت اسلامی تشکیلات اسلامی 23
- اشاره 24
- برخی جزئیات تشکیلات اسلامی در جزیره العرب پیش از اسلام 24
- -دربانی و پرده داری کعبه 26
- -رفاده یا مهمان داری 26
- -آب دادن حجاج 26
- -دارالندوه 27
- -قبه یا اسلحه خانه 28
- -مؤسسه پرداخت دیه و غرامت 28
- -سرداری(قیاده)و عیر 28
- -دادرسی و قضا 29
- -ایسار 29
- -سفارت 29
- -اموال مصادره شده 30
- -القضاء العشایری و عقدالاحلاف 30
- -نگاهبانی مسجدالحرام(عماره) 30
- 1-مبانی نظری تأسیس دولت به وسیله پیامبر صلی الله علیه و آله 34
- الف)تأسیس و امضای ادارات 37
- ج)تبدیل مدینه به شهر سیاسی 37
- ب)صدور نامه هایی به سیاق نامه های اداری 37
- اشاره 37
- د)تخریب جامعه جاهلی 38
- ه)مؤاخات و ارتباطات نوین اقتصادی-اجتماعی 39
- و)طرد نظام قبیله ای و تأسیس دولت دینی 39
- -نقیب 41
- اشاره 41
- -صاحب سِرّ 41
- -حَشَم و اطرافیان خاص 42
- -کاتب 42
- -مناصب دینی 43
- -امور انتظامی و نظامی 44
- 2-امور نظامی 44
- 1-حارس 44
- -اداره امور مالی در تشکیلات دولت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 45
- اشاره 45
- 2-پول و سکه 46
- 1-مالیات 46
- 3-اوزان 46
- -تعریف سیر و روابط و حقوق بین الملل در سیره پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله 47
- -سبک اداری نامه های پیامبر 49
- -سفرا و دیپلماسی دولت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 51
- اشاره 55
- الف)دیوان خراج 58
- ب)دیوان جند شرطه و شرطه الخمیس 59
- د)گزینش و تعیین عاملان 59
- ج)دیوان قضا 59
- و)دیوان رسایل و کاتبان 60
- ز)بیت المال 60
- ه)عیون و بازرسی 60
- ط )دادرسی و بازرسی کارگزاران 61
- ک)شهرگرایی حضرت علی علیه السلام و توصیه به مدنیت 61
- ح)فنون جنگ و آرایش نظامی 61
- خلاصه فصل،نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه 62
- 1-ماهیت خلافت و کیفیت تحقق آن 64
- اشاره 64
- الف)پارادایم جانشینی در منابع تشکیلات اسلامی 67
- ب)تشریفات مربوط به القاب خلیفه 68
- 2-تعداد خلفا،کمّیت و کیفیت قدرت آنها 72
- الف)طبقه اول-خلفای پیامبر؛راشدین 72
- اشاره 72
- ب)طبقه دوم-خلفای اموی 73
- ب)خلفای اموی غرب اسلامی و اندلس-از الداخل تا هشام سوم(138-428ه) 73
- الف)خلفای اموی شرق در دمشق 73
- ج)طبقه سوم-خلفای بنی عباس 74
- -خلفای بنی عباس(655-136ه)در بغداد 74
- -خلفای عباسی(817-656ه)در مصر،(قاهره) 75
- د)طبقه چهارم-خلفای عثمانی 76
- 3-جایگاه ولایت عهدی در تشکیلات اسلامی 76
- -خطبه 80
- 4-تشریفات و نشانه های ویژه خلافت و سلطنت در تشکیلات اسلامی 80
- -سریر 82
- -سکه و سازمان دارالسکه و دارالضرب 83
- -برده(عبا) 87
- -خاتم و مُهر 88
- -عمامه و تاج 89
- 5-ادارات دارالخلافه و دربارهای سلطنتی دولت های اسلامی 90
- 6-حاجب 96
- خلاصه فصل،نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه 102
- 1-جایگاه وزارت در تشکیلات اسلامی 104
- 2-اقسام وزیر 107
- اشاره 107
- الف)وزارت تفویض 108
- ب)وزارت تنفیذ 109
- 3-استمرار وزارت ایرانی در عصر عباسی اول 110
- 4-جایگاه مقام امیرالامرا در تشکیلات اسلامی 114
- اشاره 118
- 5-وزارت در دوره سلطه آل بویه(334-447 ق)و فاطمیان 118
- وساطت و وزارت در عصر فاطمی 122
- 6-وزارت در تشکیلات اسلامی عصر غزنوی(366-582ه) 123
- 7-وزارت در عصر سلجوقی(447-590ه) 125
- 8-وزارت در عهد دولت های مغربی و اندلسی 128
- اشاره 133
- 10-وزارت در عصر خلفای عثمانی(6801342ه)و صفوی(9071135ه) 133
- 1-امارت استکفاء 135
- 2-امارت استیلاء 136
- 1-دیوان در تشکیلات عصر پیامبر صلی الله علیه و آله و راشدین 140
- 2-دیوان در عصر اموی 142
- اشاره 142
- ب)دیوان جند 143
- الف)دیوان خراج 143
- ج)دیوان خاتم 144
- د)دیوان رسائل 145
- ه)دیوان برید 146
- و)دیوان نفقات اموی 149
- ز)دیوان صدقه عهد اموی 149
- ط )دیوان طراز عهد اموی 150
- ح)دیوان مستغلات 150
- اشاره 153
- الف)دیوان مصادرات 159
- ج)دیوان ضیاع 160
- ب)دیوان النظر فی المظالم 160
- د)دیوان استخراج 161
- ه)دیوان خاصه 161
- و)دیوان جهبذه 161
- ز)دیوان موالی و غلامان 162
- ح)دیوان الجند الشاکریه 162
- ط )دیوان المکاتبه و دیوان رسائل(دیوان انشاء) 162
- ی)دیوان برید در عصر عباسی و فاطمی(صاحب الخبر) 165
- 7-دیوان و نظام وزارت در عصر ایلخانی،تیموری،عثمانی و صفوی 177
- خلاصه فصل،نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه 181
- جایگاه تشکیلات مالی در شریعت اسلام 184
- اشاره 184
- اشاره 185
- 1-دیوان بیت المال(الدیوان السامی) 185
- اقلام عمده درآمد دیوان بیت المال 190
- الف)زکات 190
- ب)خمس 195
- ج)عشور 197
- ه).خراج 202
- اشاره 208
- 3-جایگاه درآمد اقطاع در تشکیلات اداری مسلمانان 208
- دیوان های مالی اقطاع در عصر بویهی،غزنوی و سلجوقی 210
- 4-دیوان استیفاء 212
- 5-درآمد وقف 214
- 6-تخلفات مالیاتی و تعمیم مصادیق مالیات 215
- اشاره 220
- الف)عطا و دیوان عطا 220
- 8-هزینه های دولت در تشکیلات اسلامی 220
- ب)حقوق کارمندان 222
- د)هزینه های شخصی خلفا 225
- خلاصه فصل،نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه 225
- مقدمه 228
- اشاره 229
- اولین رئیس دیوان جند 229
- 1-سیره نظامی پیامبر صلی الله علیه و آله 229
- 1-اصول ثابت جنگ و صلح؛ 230
- 2-آمادگی دایم؛ 230
- 4-نظم و آرایش نظامی؛ 232
- 3-رازداری؛ 232
- 5-اصل غافل گیری؛ 233
- الف)دیوان جیش و ترکیب نیروها در عصر اموی 235
- اشاره 235
- ب)دیوان جیش و عناصر سپاه در عصر عباسیان 236
- ج)نیروهای مشرقی ارتش عباسی در عصر معتصم و متوکل 238
- 3-مراحل انحطاط و سقوط و فروپاشی ارتش خلافت عباسی 239
- اشاره 242
- -یگان دَبّابات 242
- -یگان نفت انداز 242
- -یگان منجنیق(عرّاده) 243
- -یگان عیاران 244
- -یگان زرافین 244
- -عیون و نیروهای تدارکاتی 245
- الف)سلاح های سبک 247
- اشاره 247
- 6-ساز و برگ نظامی و اسلحه در تشکیلات نظامی دولت های اسلامی 247
- -منجنیق 249
- اشاره 249
- ب)سلاح های سنگین 249
- -قوچ جنگی 250
- -دبابه 250
- 7-آرایش نظامی در تشکیلات اسلامی 251
- -توپ 251
- 8-توسعه دیوان جیش سامانیان غزنویان و سلجوقیان 255
- 9-دیوان عرض،دیوان عارض 259
- اشاره 262
- الف)دیوان جیش و نیروی نظامی در مغرب و اندلس 265
- ب)دیوان جیش و سازمان نظامی عصر عثمانی 267
- 11-تشکیلات نظامی و دیوان سپاه صفویه 270
- 12-دیوان و تشکیلات نظامی نیروی دریایی در دوره اسلامی 272
- 13-دیوان اسطول 274
- 14-اسامی برخی کشتی های جنگی و یگان های دریایی 276
- مقدمه 284
- 1-نظام قضا در عصر پیامبر 285
- 2-دیوان قضا در عصر راشدین 288
- 3-دیوان قضا در عصر اموی 290
- 4-دیوان قضا در خلافت عباسی و فاطمی 291
- 5-دایره وظایف قاضی در تشکیلات اسلامی 296
- اشاره 296
- الف)مکان قاضی و کارمندان او در تشکیلات اسلامی 298
- ب)قضاوت در دولت های وابسته به خلافت عباسی 300
- 6-دیوان مظالم و آیین دادرسی 302
- 7-دیوان مظالم در عصر عباسی و دولت های معاصر آن 303
- 8-تشکیلات قضا در عصر ایلخانی،صفوی و عثمانی 305
- خلاصه فصل،نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه 309
- دایره وظایف محتسب و شرایط آن 311
- اشاره 311
- 1-حسبه در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله و راشدین 313
- 2-حسبه در عصر اموی و عباسی 315
- 3-حسبه در عصر دولت های وابسته به خلافت عباسی 316
- اشاره 320
- تعریف شرطه در سازمان اداری مسلمانان و محدوده وظایف آن 320
- 1-شرطه در صدر اسلام 321
- 2-شرطه در عصر غزنوی،بویهی،فاطمی و سلجوقی 326
- 1-ولایت نماز 329
- 3-ولایت حج،امیرالحاج 332
- 4-ولایت در فتوا(صاحب الفتوا) 332
- 5-وظایف دینی عصر عثمانی و صفوی 333
- 6-سازمان نقابت،نقیب الاشراف 335
- خلاصه فصل و نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه 338
- اشاره 339
- تشکیلات اصناف و تجارت در دوره اسلامی 342
- تشکیلات اسلامی در شبه قاره هند 344
- تشکیلات و اداره امور علمی و آموزشی در جهان اسلام 345
- تغییرات و برخورد سنت و مدرنیته در تشکیلات اسلامی 346
8.اهل تینمل
9.جدمیوه
10.جنفیسه
11.هنتاته
12.اهل القبایل
13.الغِرّات،جوانان از طبقات مختلف مردم.
خلاصه فصل،نتایج و منابع بیشتر برای مطالعه
خلافت مهم ترین نهاد سیاسی در اسلام است که شکل جدیدی از قدرت سیاسی ماندگار را در دوره اسلامی به وجود آورد.تأسیس این نهاد با جنگ های داخلی ردّه هم زمان شد؛زیرا نظام حکومت پس از پیامبر صلی الله علیه و آله براساس شیوه ای شکل گرفت که مورد توافق همگان نبود.این عملیات جانشینی از روش و الگوی مورد قبول نص بسیار دور شد و به پارادایم انتخاب قبیله ای نزدیک شد.در مجموع می توان گفت انتخاب رئیس جامعه جدید عرب،از حد شیوه های قبیلگی حکومت تا حدودی بالاتر رفت و سرانجام در عصر امویان و عباسیان به شیوه های انتخاب رئیس دولت در امپراتوری و پادشاهی ایران و روم نزدیک شد و بدین ترتیب پیشگویی پیامبر صلی الله علیه و آله در خصوص تبدیل خلافت الهی به ملک و سلطنت بشری محقق گردید.
برای تبیین مبانی و ماهیت خلافت اسلامی فعالیت سیاسی گسترده ای صورت گرفت که ارائه چند اثر کلاسیک در اوج فعالیت تشکیلات خلافت از جمله آنها است.به تدریج خلیفه در جایگاه امپراتور قرار گرفت و دارالخلافه،نیز همچون دربار سلطنتی شامل مجموعه ای بسیار بزرگ از ادارات و دفاتر و کارمندان می شد