تاریخ تشکیلات در اسلام صفحه 117

کمک گرفت و او را در سال 331 هجری به مقام امیرالأمرایی برگزید. (1)

سیاست انتخاب های پیاپی امیرالأمرا استمرار یافت و چون روابط میان توزون و خلیفه(متقی بالله)اندکی بعد تیره شد،خلیفه از«اخشید»حاکم مصر کمک گرفت تا امیرالامرایی را به او تفویض کند و قدرت خلافت را به وسیله او نجات دهد که بی فایده بود؛چراکه توزون خلیفه را به زندان افکند و از عباسیان فرد دیگری را به جای وی منصوب کرد و به او لقب«المستکفی بالله»داد؛ (2)اما توزون نیز زیاد بر سریر قدرت نماند و به سال 334 هجری درگذشت.بنابراین نظام امیرالأمرایی که راضی بالله وارد دستگاه خلافت نمود هیچ فایده اداری برای نجات تشکیلات خلافت نداشت و باعث تشنج و هرج و مرج سیاسی بیشتری در دستگاه اداری عباسیان شد.این موضوع به نزاع قدرت میان اصحاب شمشیر و اصحاب قلم-که کاتبان شهری و وزرا بودند-دامن زد و موجب شد مقام وزارت قدرت قانونی خود را از دست بدهد.چنان که گذشت،مقام امیرالامرایی نوعی نزاع بین امرای دولت های نیمه مستقل وابسته به خلافت عباسی بود که برای سلطه بر کاخ بغداد رقابت می کردند.در این شرایط،تشکیلات خلافت دچار بحران شد و وزیر جایگاه خاص خود را از دست داد؛به طوری که کار وی در اواخر این عصر تنها به حضور در مراسم و تشریفات رسمی محدود شد.

چنان که در گزارش ابن طقطقی آمده است،مسئولیت به وجود آمدن این بحران تشکیلاتی خود وزرا بودند؛زیرا همواره با تمهیداتی خلفای دوره دوم عباسی را از فهم درست امور دور نگه می داشتند.این کار سرانجام با ورود