تاریخ تشکیلات در اسلام صفحه 127

محدود کردن فعالیت های سلطان سنجر سلجوقی بود که خلیفه را به اشغال بغداد و تبعید خلیفه تهدید می کرد. (1)وزیر عباسی(ابن صدقه)به سلطان سنجر سلجوقی نوشت:«به خدا قسم اگر از جای خود حرکت کنی هرچه در پشت سر تو است از تو جدا می کنم و تو را از او قطع می کنم و اگر تا دو فرسخ پیشروی کنی دو فرسخ به طرف تو می آیم». (2)در عصر سلجوقی،وزیر سلطان قدرت بیشتری از وزیر خلیفه-به جز در بغداد و نواحی آن-داشت.در واقع می توان گفت که مقام سلطنت سلجوقی،توسعه مقام امیرالامرایی دوره بویهی و غزنوی است.

وزیر سلطان از میان شخصیت های فرهنگی و کسانی که متّصف به علم و ادب و آگاهی از قوانین دولتی بودند،انتخاب می شد.از جمله مهم ترین وزرای سلاطین سلجوقی،«ابونصر کندری»وزیرِ طغرل بیک،و«نظام الملک»وزیر الب ارسلان و ملک شاه سلجوقی است.در عهد سلجوقی وزرا القاب جدیدی گرفتند؛همچون«فخرالدوله»که لقب ابن جهیر بود و«ابی المعالی»که لقب هبه الله بن محمد،وزیر المستنصربالله بود.القاب دیگری نیز مانند«جلال الدین سید الوزرا»،«صدرالمشرق و المغرب»،«المؤتمن الدوله»و«عون الدین»رایج گردید عمیدالملک،نظام،مؤیدالملک،معین الدین و شهاب الدین. (3)

در عصر سلجوقی وزیر حقوقی ماهیانه بین 90 هزار تا صد هزار دینار می گرفت.آنان علاوه بر حقوق،اقطاعات نیز داشتند و دولت بخشی از درآمد

1- (1) .ابن طقطقی،ص409.
2- (2) .ابی نصر کاشانی،ص138.
3- (3) .ابوالرجاء،آثار الوزراء،صفحات متعدد؛ابن طقطقی،صفحات متعدد.