تاریخ تشکیلات در اسلام صفحه 238

بویهیان نیز از موالی و غلامان در انجام عملیات نظامی استفاده می کردند.آنها یگان هایی از موالی ترتیب دادند؛از جمله غلمان داربختیار؛ (1)غلمان المعزّیه. (2)

ج)نیروهای مشرقی ارتش عباسی در عصر معتصم و متوکل

زمانی که معتصم عباسی به خلافت رسید،تغییرات ریشه ای در اساس ارتش عباسی و عناصر آن رخ داد.معتصم فردی نظامی و متبحر در کار نظامی بود.و بیش از آن که مرد سیاست باشد مرد جنگ بود؛چراکه بیشتر اوقات خود را در جنگ به سر برده بود.استخدام نیروهای نظامی مشرق از نشانه های نبوغ نظامی معتصم بود؛به طوری که پس از او قدرت آنها بیش از حد افزایش پیدا کرد. (3)

متوکل اصلاحاتی در تضعیف نیروهای مشرقی و ترک انجام داد و آنها را در سامراء به سه فرقه تقسیم کرد.او فرماندهی هر گروه را به یکی از فرزندان خود داد و برای تشویق آنها جهت استقرار در مناطق جدید،اقطاعاتی به آنها اختصاص داد.این کار آغاز اقطاع نظامی در دولت عباسی است،که راه برای تشکیل نیروی جدید وابسته به خلیفه و دور از نفوذ فرماندهان نظامی آماده کرد.در این نیروهای جدید دسته های بزرگی از شام،جزیره،ارمنستان،آذربایجان و قفقاز حضور داشتند؛این سپاه جدید ترکیبی گسترده از نژادهای مختلف بیگانه و عرب و برخی از گروه ها مانند«ابناء»بود.به دستور متوکل این نیرو برای استقرار در دمشق آماده می شد،اما با شکست این طرح،خلیفه آنها را در شهری جدید در نزدیک سامرا به نام«جعفریه»سامان داد. (4)متوکل در راستای افزایش قدرت خود

1- (1) .ابن مسکویه،ج6،ص374.
2- (2) .ابن مسکویه،ج6،ص435،277.
3- (3) .ابن مسکویه،ج4،ص235.
4- (4) .ابن مسکویه،ج4،ص462.