تاریخ تشکیلات در اسلام صفحه 292

قاضیان و ولاه و اداره اوقاف از وظایف قاضی القضاه عصر عباسی بود.

تغییر و تثبیت حقوق قاضیان از حوادث مهم قضایی عصر عباسی است؛در این عصر عباسی حقوق قاضی به سی دینار رسید و تثبیت شد، (1)اما این در عصر مأمون به 270 دینار رسید و حقوق قاضی مصر به هزار دینار رسید؛از جمله قاضی مصر«عبدالرحمن بن حجیره»(69 تا 83ه) (2)دویست دینار بابت قصص،دویست دینار بابت بیت المال،دویست دینار بابت جیره،دویست دینار به عنوان جایزه،و دویست دینار بابت قضاوت دریافت می نمود. (3)حقوق قاضی در عصر فاطمی به دوازده هزار دینار رسید.

«مفضل بن فضاله»که از سال 168 تا 177هقاضی دربار مصر شد (4)در وضع قضا،تغییرات عمده ای داد.او سجلات مجلس قضا را-که در این زمان به آن«پرونده»می گویند-نظم و ترتیب داد و جزئیات دعوی و وصیت و دین و هر چه را در دعوی اثر داشت در آن ثبت کرد و«مأمور تحقیق»برای کشف احوال شاهدان گماشت. (5)

در عصر عباسی،مقام قضاوت دارای دفتر و وزارت خانه و دیوان مستقلی شد که در رأس دیوان قضاوت قاضی القضاه قرار داشت؛ (6)گروهی کارمند از جمله چند کاتب و چند حاجب و عریضه خوان و خازن دیوان قضا که کار بایگانی را انجام می داد و

1- (1) .زیدان،ص190.
2- (2) .کندی،ص333.
3- (3) .ابراهیم حسن،ج1،ص455.
4- (4) .کندی،ص377.
5- (5) .ابراهیم حسن،ج2،ص255.
6- (6) .ابن فوطی،ص32،368.