تاریخ تشکیلات در اسلام صفحه 90

داشت. (1)ابتکار دولت زیریان این بود که کارخانه عمامه سازی تأسیس کردند؛ (2)بویهیان،عزنویان،سامانیان،سلجوقیان،ایلخانان و صفویه،به تقلید از الگوی ایرانی،تاج بر سر می نهادند.

5-ادارات دارالخلافه و دربارهای سلطنتی دولت های اسلامی

دارالخلافه محل استقرار خلیفه بود که درگاه،مقر و خانه سلطان و نیز کاخ سلطنتی-که دیوان ها و وزارت خانه ها و دفاتر اداری در داخل و یا اطراف آن استقرار می یافت-را شامل می شد.منابع تشکیلاتی مشاغل بسیاری را در اطراف سلطان به حسب دوران مختلف تشکیلات اسلامی ذکر کرده اند.به مجموع اطرافیان خلیفه و سلطان،«حشم»اطلاق شده است. (3)جامه دار،رواقدار،جاندار،خازن،غلام،مفرد،مهردار،ندیم،وکیل، (4)چوبدار،خدمت گزاران ساده داخلی،نامه رسان ها،قاریان،مؤذنان،محدثان،رقاصان،کشیک چیان،جارچیان،شیپورچیان،طبل زنان،شعبده بازان،دلقک ها،سفلیان،آشپزان،نانوایان،انبارداران زین و برگ کارکنان اصطبل و شکاربانان،ملاحان،مشعل بانان،پزشکان،چوگان دار،شربدار،شیره چی باشی،سلاخ باشی،قصاب باشی،فرّاشین، (5)حوائج کش،هویج باشی،خوانسالار حاجب و...،برخی از مشاغل سلطنتی و اداری حوزه خلافت در تشکیلات اسلامی است.چنان که گذشت،تلمسانی و کَتَّانی فهرستی بلند از

1- (1) .مقریزی،خطط،ج2،ص149.
2- (2) .الاستبصار،ص80.
3- (3) .نظام الملک،ص143.
4- (4) .بیهقی،ص144،129.
5- (5) .مسکویه،ج5،ص22.