تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 153

آیاتی که در شأن ملائکه وارد شده به دست می آید آن است که بین خود ملائکه از نظر قرب به حق،تقدم و تأخر وجود دارد و ملک متأخر نسبت به اوامر متقدم تبعیت کامل دارد.به طوری که فعلش فعل متقّدم و قولش عین قول او می باشد. (1)

4-فرشتگان مقرب

به فرموده مرحوم فیض کاشانی:

از آن رو که فرشتگان مقرب را حجاب نیست(زیرا که از پوشش ها به دورند)،هم ذات خودشان بر خودشان آشکار و قابل ادراک است و هم ذات برخی برای برخی دیگر و ظهور موجودات دیگر به سبب آنهاست.پس فرشتگانِ مقرب،انوار مجرد و شعاع های الهی و انوار قاهره اند و همه زنده،دَرّاک و عالِم اند و عالَمشان،عالم قدرت است.فرشته مافوق بر فرشته پایین تر از خود قهر و اشراق و احاطه دارد و پایین تر عشق و اراده و محبت به مافوق خود داشته و او را مشاهده تواند کرد،بی آنکه به آن احاطه داشته باشد؛زیرا مقهور مافوق خود است و خداوند از همه سو بر آنها احاطه و بر همه بندگانش قهر و غلبه دارد.

تمام این گروه از فرشتگان خود را مسرور و مبتهج به ذات خدا می بینند؛زیرا خود را به خدا شناخته اند؛پس لذتشان هم به ذات خدای سبحان است؛اما لذتشان به خود،از آن جهت است که خود را بنده و گوش به فرمان خدا می بینند؛پس پیوسته به مطالعه آن جمال مشغول اند و لحظه ای به خود چشم نمی دارند؛چرا که فانی در ذات محبوب اول گشته اند. (2)

5-تجرد فرشتگان

شاید بتوان استظهار کرد که فرشتگان،ماده قبلی ندارند،اما جن و انس موجوداتی جسمانی هستند که از ماده خلق شده اند.بر این اساس شاید بتوان