تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 155

ماده،مستلزم فقدان خواص ماده خواهد بود که قوه و استعداد بوده باشد.خاصیت موجودِ مفارق ماده این است که هرکمالی که برای آن امکان دارد،در اول وجود با آن همراه و موجود است و دیگر به واسطه حرکت و انتقال از حالی به حالی،چیزی را از دست داده و چیزی را به دست نمی آورد؛چنان که خاصیت عمومی مادّیات همین است.لازمه این مطلب هم این است که هر نورانیت وجودی و تجلی ربوبی که بر آیینه ذات آن موجود مفارق ماده افتد،بی این که مقداری از آن را در مخزن استعداد و قوه خود نگاه دارد،مانند آیینه صیقلی،همه را پس داده و به خارج از خود منعکس سازد. (1)

فضیلت انسان

(وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلاً) 2

و براستی که ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا(بر مرکب ها)برنشاندیم و از پاکیزه ها به ایشان روزی دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریده های خود برتری آشکار دادیم.

تردیدی نیست که انسان در آغاز وجود،نسبت به حیوان و نبات و جماد،استعدادها و بهره های تکوینی بیشتری دارد.امام سجاد علیه السلام در تفسیرو لقد کرّمنا بنی آدم" می فرماید:فضلنا بنی آدم علی سائر الخلق.یعنی ما فرزندان آدم را بر دیگر آفریده ها برتری دادیم.

و امام هادی علیه السلام در باب آیه مذکور و تفسیر آن می فرماید:به فرموده امام