تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 227

سه(اقنوم)است»،کافر است؟و دیگری آن است که گوینده ای گوید:او یکی از مردم است و مرادش از این واحد بودن،نوعی از اجناس باشد.این نیز بر خداوند روا نیست؛زیرا این تعبیر همسان دانستن خدا با غیر اوست.پروردگار ما از این معنا برتر و بالاتر است.اما دو صورتی که درباره خدا ثابت است،یکی این است که گوینده ای گوید:او یگانه است و در میان اشیاء همسانی برای او نیست.آری،پروردگار ما چنین است.و دیگر آن که گوید:پروردگار ما احدی المعنی است یعنی نه در وجود خارجی قابل تقسیم است نه در عقل و نه در وهم.آری پروردگار ما چنین است.

وحدت حقّه حقیقیه

توضیح وجه اول:

واحدیتی که انتساب آن بر خداوند جایز نیست(وحدت عددی).

واجب الوجود بالذات در همه فضایل و کمالات وجود-من حیث انه وجود-متفرد است؛یعنی شریک نیست او را در هیچ کمالی از کمالات وجودیه و در هیچ فضیلتی از فضایل حقیقیه؛به این معنا که علمش مثلاً علم محض و محض علم است و قدرتش قدرت صِرف و صرف قدرت است و حیاتش حیات صرف و صرف حیات است و به این قیاس است سایر فضایل و کمالات وجودیه.چنان که وجودش،حقیقت وجود و صرف وجود است.پس او اصل است در وجود و کمالات وجود و باقی فروع اند و او حقیقتی است در وجود و فضایل وجود و باقی عکوس اند و او نورالانوار است و باقی لمعات و اضواء.

پس نسبت وجودات و کمالات امکانیه به حقیقت وجود صرف و فضائل و کمالات صرف او،نسبت نیستی به هستی است؛به این معنی که اگر او وجود