تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 235

اشیاء می داند. (1)از این رو حد و ماهیت لازمه اندیشه عقلی است و لو این که عقل،کلیات را درک می کند،اما کلیات همراه با حد ماهوی را.از این رو عقل از درک حاقّ وجود عاجز است.

احدیت خداوند

توضیح وجه چهارم

«و قول القائل انه عزّ و جلّ واحد بمعنی انه احدی المعنی یعنی به انه لاینقسم فی وجود و لا عقل و لا وهم کذلک ربّنا عز و جل».

این بخش از عبارت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام اشاره به احدیت خداوند است.یعنی واحدیت احدی به معنای بساطت و غیرقابل تجزیه بودن خداوند.

به فرموده مرحوم ملا عبدالله زنوزی:«ازجمله اقسام توحید،توحید به معنای احدیت است.یعنی تصدیق به این که حقیقت واجب الوجود بالذات،واحد من جمیع الجهات و بسیط من جمیع الحیثیات است». (2)

مرحوم علامه طباطبایی نیز چنین می نویسد:

ان الواجب تعالی لا ماهیه له فلیس له حَدّ و اذ لا حَدّ له فلا اجزاء حدَّیهِ له من الجنس و الفصل و اذ لا جنس و لا فصل له فلا اجزاء خارجیه له من الماده و الصوره الخارجیتین؛لانّ الماده هی الجنس بشرط لا و الصوره هی الفصل بشرط لا...لا اجزاء حدیه له من الجنس و الفصل و لا خارجیه من الماده و الصوره الخارجیین و لاذهنیه عقلیه من الماده و الصوره العقلیتین. (3)

1- (1) .الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه،ج2،ص236.
2- (2) .ملاعبداله مدرس زنوزی،انوار جلیه،تصحیح سید جلال الدین آشتیانی،ص328.
3- (3) .نهایه الحکمه،المرحله الثانیه عشره الفصل الرابع.