تفکر عقلی در کتاب و سنت صفحه 74

عدم تناقض مستند باشد.یعنی به استناد همان اصلی که دلیل قطعی اول به اعتماد بر او یقینی بود و به این ترتیب،لازمه آن،فروریختن هردو دلیل و باطل شدن هر دوی آنها خواهد بود.زیرا هر کدام نقیض دیگری است و صدق هر دوی آنها مستلزم جمع دو نقیض است و اگر اجتماع دو نقیض جایز باشد که امتناع آن همان اولین اصل بدیهی در قضایا است،مجالی برای قطعی بودن هیچ کدام از آنها نخواهد بود.چون عقل قطعی،ضرورت وحی و عصمت آن را تبیین می کند و وحی قطعی نیز به عقل قطعی حجّیت داده و با آن احتجاج نموده و رهاورد خود را با ادلّه عقلی بیان کرده است و همه صاحبان عقل را به تحدّی و مبارزه فرهنگی فراخوانده و با معیارهای عقل قطعی عرضه می شود و سخن می گوید.

بنابراین تعارض بین عقل قطعی و وحی قطعی ممتنع خواهد بود؛چون بازگشت آن به تعارض شیء با خودش است از این رو،علاج آن هم بر فرض وقوع،محال است؛چون ترجیح هر کدام بر دیگری،مستلزم فروریختن هر دو با هم است. (1)

تعارض ظواهر لفظی با برهان عقلی

به فرموده مرحوم علامه طباطبایی:«ظواهر لفظی یقین آور نیستند.بنابراین نمی توانند در مقابل برهان عقلی مقاومت کنند.برهان از مقدماتی تشکیل شده است که عقل چاره ای جز تسلیم در برابر آن ندارد.پس نمی توان علم حاصل از برهان را با ظواهر ظنّی نصوص دینی هم تراز دانست و در تقدیم دلیل عقلی بر دلیل نقلی تردید نمود.

پذیرفتن براهین عقلی در اصول دین اما قائل نشدن به جایگاه عقل در فروع دین،منجر می شود به این که مقدمه را به واسط نتیجه ای که مترتّب بر همان مقدمه است ابطال نموده اید و این تناقضی آشکار است.در واقع شما به واسطه ابطال